---

مقدمه و هدف: در جهان حدود 1.3 میلیارد نفر به میکروب سل آلوده اند. ارتباط تنگاتنگی بین کیفیت برنامه درمانی سل و میزان مقاومت به داروها وجود دارد. افزایش شیوع مجدد سل و نیز افزایش موارد سل مقاوم به چند دارو، سازمان بهداشت جهانی را بر آن داشت تا درمان استاندارد کوتاه مدت تحت نظارت مستقیم یا راهکار DOTS را پیشنهاد نماید. این پژوهش یک مطالعه کوهورت می باشد که به منظور بررسی یافته های اپیدمیولوژیک، بالینی و کارآیی استراتژی DOTS در ایجاد بهبودی و جلوگیری از شکست درمان در مسلولین مناطق روستایی (DOTS اجرا می شود) و مناطق شهری بدون اجرای برنامه DOTS، در شهرستان گرگان انجام شده است. مواد و روش ها: کلیه بیماران مبتلا به سل (New Case) که اسمیر خلط آنان با روش رنگ آمیزی زیل نلسون تشخیص داده شد وارد مطالعه گردید. مجموع افراد تحت مطالعه 260 بیمار اسمیر مثبت بود که از مهرماه سال 1377 به مدت دو سال مورد بررسی قرار گرفتند. انتخاب روش درمانی بر اساس پروتکل کشوری که اجرای استراتژی DOTS در روستا اجباری و در شهر اختیاری است، صورت گرفت. برای آنالیز آماری داده ها از آزمون دقیق فیشر و نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. یافته ها: میزان شکست درمان در گروه درمان با نظارت مستقیم در ابتدای ماه پنجم درمان 1.7 درصد بود در حالی که در گروه دوم 7.3 درصد بود. رابطه بین روش درمانی و شکست درمانی معنی دار بود (P<0.05)نتیجه گیری: نتایج حاصل شده حاکی از آن است که راهکار DOTS میزان موفقیت درمان را به طور چشمگیری افزایش می دهد.

---

زمینه و هدف : شکست درمان سل یکی از مشکلات اساسی نظام سلامت در کشورهای در حال توسعه است. شناسایی زودهنگام بیماران برای پیشگیری از رخداد پیامدهای نامطلوب و تحمیل هزینه‌های زیاد ضروری است. این مطالعه به منظور شناسایی و تعیین عوامل موثر در شکست درمان بیماری سل در استان سیستان و بلوچستان (منطقه پرخطر ایران) انجام شد. روش بررسی : این مطالعه مورد - شاهدی روی 52 بیمار مسلول که تحت درمان شش ماهه قرار گرفته بودند؛ انجام شد. بیماران با شکست درمان به عنوان گروه مورد و بیماران با اسمیر خلط منفی، به عنوان گروه شاهد وارد مطالعه شدند. اطلاعات دموگرافیک، بالینی و پیامدهای درمان از پرونده بیماران در سه شهرستان زابل، زهک و هیرمند از مناطق سیستان گردآوری شد. برای تعیین پیش‌بینی کنندگی شکست درمان از تحلیل چندمتغیره رگرسیون لجستیک دوحالته استفاده شد. یافته‌ها : عوامل خطر مستقل برای شکست درمان شامل سابقه خانوادگی بیماری سل (CI95%: 1-12.56, OR=3.55, P=0.04)، مصرف سیگار (CI95%: 1.58-51.21, OR=9, P=0.01)، مصرف مواد مخدر قبل یا در طول دوره درمان (CI95%: 5.28-123.91, OR=25.6, P=0.0001) و وزن پایین بدن (CI95%: 1.05-12.6, OR=3.65, P=0.04) بود. نتیجه‌گیری : سابقه خانوادگی ابتلا به سل، کاهش وزن در طول دوره درمان و اعتیاد به مواد مخدر و سیگار از جمله موارد پیش‌بینی کننده مهم شکست درمان سل است.