---

زمینه و هدف : برخی از عصاره‌های گیاهان دارویی با دارا بودن انواع ترکیبات فعال، از طرق مختلف قادرند سطوح سیتوکاین‌ها و سایر میانجی‌های التهابی را کاهش دهند این مطالعه به منظور تعیین اثر عصاره هگزانی و هیدروالکلی گل‌های گیاه شاهدانه بر ادم التهابی پای موش صحرایی انجام شد. روش بررسی : در این مطالعه تجربی 56 سر موش صحرایی نر در گروه‌های کنترل، شم، دریافت‌کننده دوز mg/kg300 سالیسیلات سدیم، دریافت‌کننده دوزهای 1, 10, 50 mg/kg عصاره هیدروالکلی گل‌های حرارت دیده، دوز 50 mg/kg عصاره هیدروالکلی گل‌های حرارت ندیده و عصاره هگزانی گل‌های حرارت دیده دسته‌بندی شدند. پس از گذشت 30 دقیقه از تجویز صفاقی در هر گروه، حجم ادم التهابی ناشی از تزریق 0.05cc فرمالین 2.5% به کف پای حیوانات به روش پلتیسمومتری سنجیده شد. یافته‌ها : تجویز داخل صفاقی 50 mg/kg عصاره‌های هیدروالکلی و هگزانی گل‌های حرارت دیده موجب کاهش حجم ادم التهابی پا ناشی از فرمالین شد (P<0.05). از طرفی تجویز داخل صفاقی 50 mg/kg عصاره هیدروالکلی گل‌های حرارت ندیده حجم ادم التهابی پا را نسبت به عصاره‌های حرارت دیده کاهش داد (P<0.05). نتیجه‌گیری : عصاره هیدروالکلی گل‌های حرارت دیده گیاه شاهدانه حجم ادم پای ناشی از التهاب را به‌صورت وابسته به دوز کاهش داد. عصاره هیدروالکلی گل‌های حرارت ندیده به خاطر وجود کانابینوئیدهای کربوکسیله در مقایسه با گل‌های حرارت دیده سبب کاهش بیشتر حجم ادم التهابی پای موش صحرایی می‌گردد.

---

زمینه و هدف: اکینوکوکوزیس گرانولوزوس از بیماری‌های مهم مشترک انسان و دام است و جراحی بهترین روش درمان آن است. تاکنون اسکولکس‌کش‌های شیمیایی متعددی برای جلوگیری از نشت پروتواسکولکس‌ها حین عمل جراحی استفاده شده‌اند؛ اما با توجه به عوارض جانبی خیلی مورد استقبال قرار نگرفته‌اند. از این رو استفاده از گیاهان دارویی یا ترکیبات مشتق شده از آنها به عنوان ترکیبات جایگزین مورد توجه قرار گرفته‌اند. این مطالعه به منظور مقایسه اثر برون تنی اسانس شاهدانه (Cannabis sativa) با آلبندازول بر پروتواسکولکس‌های کیست هیداتید انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی – تحلیلی اسانس شاهدانه از قسمت‌های هوایی گیاه در فصل گلدهی در دانشگاه کامرینو ایتالیا تهیه و آنالیز کروماتوگرافی گازی - طیف سنجی جرمی انجام شد. پروتواسکولکس‌ها از کبدهای آلوده به کیست هیداتید استخراج و به مدت 10، 30، 60 و 120 دقیقه در معرض غلظت‌های مختلف (1 ، 2 ، 5 و 10 میکروگرم به ازای هر میلی‌لیتر) اسانس شاهدانه قرار گرفتند. میزان زنده بودن پروتواسکولکس‌ها به وسیله رنگ‌آمیزی ائوزین 0.1% سنجیده شد. از آلبندازول به عنوان داروی استاندارد استفاده گردید.

یافته‌ها: اسانس شاهدانه در تمامی غلظت‌های مورد استفاده موجب از بین رفتن معنی‌دار در پروتواسکولکس‌ها گردید که با افزایش غلظت رابطه مستقیم نشان داد (P<0.05). بالاترین غلظت از آلبندازول پس از 2 ساعت 13.24% از بین رفتن را موجب شد. در حالیکه این میزان در تیمار با شاهدانه µg/ml2 به 20.9% و در غلظت µg/ml10 به 26.08% درصد رسید.

نتیجه‌گیری: اسانس شاهدانه دارای اثر پروتواسکولکس کشی قابل قبولی در مقایسه با داروی آلبندازول است و می‌توان آن را به عنوان یک ماده پروتواسکولکس کش طبیعی پیشنهاد نمود.