زمینه و هدف: حضور بسیاری از رنگ‌های سنتتیک در محلول‌های آبی می‌تواند باعث سرطان‌زایی و جهش‌زایی شده و بر سلامت انسان تاثیر گذارد. راکتیو قرمز 198 یکی از انواع رنگ‌های آزو با ساختار پیچیده، خصوصیات سمی، سرطانزایی، جهش‌زایی و پایدار در محیط زیست است که از طریق فاضلاب صنایع نساجی به محیط زیست تخلیه می‌شود. در این مطالعه میزان تجزیه و معدنی‌سازی رنگ راکتیو قرمز 198 توسط فرایند هیبریدی UV/US/H₂O₂/O₃ (تابش فرابنفش، اولتراسونیک، پراکسید هیدروژن و ازن) به صورت مجزا و تلفیقی بررسی گردید.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی - تحلیلی متغیرهای مورد مطالعه بر فرایند معدنی‌سازی رنگ شامل حضور گاز ازن و پرتوهای ماورای بنفش و نیز غلظت اولیه رنگ، اولتراسونیک، زمان تماس، pH و پراکسید هیدروژن بررسی شدند. طراحی، آنالیز و بهینه‌سازی آزمایشات توسط نرم‌افزار طراحی آزمایشات با مدل مکعب مرکزی انجام و شرایط بهینه آن مشخص گردید.

یافته‌ها: حداکثر راندمان حذف رنگ تحت شرایط بهینه شامل غلظت اولیه رنگ 200mg/L ، زمان واکنش 34 دقیقه، غلظت پراکسید هیدروژن 27 Mg/L و pH=9 در شرایط حضور جریان گاز ازن، پرتوهای ماورابنفش و امواج اولتراسونیک به میزان 100 درصد حاصل شد. همچنین درصد عوامل اثرگذار بر حذف رنگ شامل گاز ازن، UV، غلظت اولیه رنگ، US، زمان تماس، pH و پراکسید به ترتیب 58.8% ، 19.3% ، 2.3% ، 1.5% ، 1.1% ، 0.6% و 0.2% به دست آمدند.

نتیجه‌گیری: فرایند هیبریدی UV/US/H₂O₂/O₃ با داشتن مزایایی از قبیل عملکرد و سرعت بالا برای تصفیه فاضلاب‌های سخت تجزیه‌پذیر و رنگی توصیه می‌شود.