---

زمینه و هدف : درمان شکستگی اسکافوئید به خاطر شکل و موقعیت آناتومیک خاص، جریان خون و عملکرد آن بسیار مورد بحث است. در سال‌های اخیر روش‌های درمانی متعددی ابداع و به‌کار گرفته شده که با نتایج متفاوتی همراه بوده است. این مطالعه به منظور تعیین نتایج کوتاه مدت درمان شکستگی اسکافوئید با رویکرد خلفی محدود انجام شد. روش بررسی : در این مطالعه توصیفی 14 بیمار مرد با شکستگی اسکافوئید در مرکز آموزشی درمانی پنجم آذر گرگان تحت درمان جراحی به روش رویکرد خلفی محدود قرار گرفتند. بیماران به مدت 12 هفته پیگیری شدند و بروز عوارض عفونت، شکستن پیچ، برجستگی سر پیچ و تخریب مفصلی بیماران ارزیابی گردید. یافته‌ها : 64 درصد شکستگی اسکافوئید در قسمت کمر استخوان بود. شکستگی‌ها با میانگین زمانی 10.5 هفته جوش خورده بود. 64درصد بیماران بعد از 12 هفته به سرکار برگشتند. در هیچ یک از بیماران عفونت، شکستن پیچ و تخریب مفصل دیده نشد. دو مورد دیر جوش خوردن (بیش از 12 هفته) مشاهده شد. در دو مورد برجستگی سرپیچ در مفصل اسکافوتراپزیال وجود داشت که البته بیماران شکایتی نداشتند و حرکات دست آنها هم مشکلی نداشت. دو مورد شکستگی پین راهنما در حین عمل رخ داد که مشکلی در فیکساسیون ایجاد ننمود. نتیجه‌گیری : روش رویکرد خلفی محدود در درمان شکستگی‌های اسکافوئید روشی راحت و سریع با صدمه بدنی کمتر و عوارض کم است و احتمال جوش خوردن بیشتر است. با وجود کوتاه بودن مدت مطالعه و پیگیری بیماران، این روش در درمان شکستگی‌های اسکافوئید پیشنهاد می‌شود.

---

زمینه و هدف : نقص استخوانی وسیع یکی از مشکلات مهم ارتوپدی در درمان شکستگی‌های عفونی استخوان‌های بلند است که نیاز به جراحی بازسازی وسیع استخوان و بافت نرم دارد. این مطالعه به منظور استخوان‌سازی انتقالی با روش توبولار اکسترنال فیکساتور AO در درمان استئومیلیت مزمن با نقص استخوانی زیاد انجام گردید. روش بررسی : در این مطالعه توصیفی ١٢ بیمار (11 مرد و یک زن) با شکستگی عفونی اندام تحتانی در مرکز آموزشی و درمانی پنجم آذر تحت درمان جراحی با کمک توبولار اکسترنال فیکساتور AO قرار گرفتند. بیماران در مدت متوسط ١٦ ماه پیگیری شدند و بروز عوارضی چون استئومیلیت مجدد، نیاز به پیوند استخوان، شل شدن شانزها، شکستگی مجدد و صدمات عصبی - عروقی ارزیابی گردید. یافته‌ها : شکستگی‌ها شامل ٤ مورد شکستگی ساق، ٧ مورد شکستگی ران و یک مورد شکستگی پلاتوی تیبیا بود. تمام شکستگی‌ها باز بود. فیکساسیون اولیه ٥ مورد با پلیت، ٥ مورد نیل داخل استخوانی و ٢ مورد با کشش اسکلتال انجام شده بود. کشت اندوستئوم در همگی مثبت بود. کشت بعد از جراحی در همگی منفی بود. متوسط زمان بروز شکستگی و شروع درمان با اکسترنال فیکساتور 75.5 روز بود. میانگین طول قطعه سکستروم 8.8 cm و در ران 10.71 cm و در ساق 6 cm بود. متوسط زمان قرارگیری اکسترنال فیکساتور تا خارج‌سازی آن، 16.8 ماه «25-10 ماه» بود. متوسط دوره درمان شامل زمان انتقال قطعه استخوانی و ترمیم، حدود 1.91 ماه در سانتی‌متر به‌دست آمد. در ٧ مورد به گرافت Docking Site نیاز شد. عفونت مجدد استخوان وجود نداشت. عفونی سطحی پوست ٨ مورد بود که با آنتی‌بیوتیک و شل‌شدن شانز در ٤ مورد و با تعویض آن درمان شد. در ٥ مورد Premature Consolidation و در 3 مورد انحراف قطعه انتقالی رویت شد که با تصحیح اکسترنال برطرف شد. صدمه عصبی عروقی ایاتروژنیک وجود نداشت. نتیجه‌گیری : انتقال استخوان با استفاده از توبولار اکسترنال فیکساتور AO به‌عنوان درمان جانشین حفظ عضو در جوش نخوردن عفونی مزمن استخوان که امکان قطع عضو وجود دارد؛ توصیه می‌گردد که باعث می‌شود بیمار ناتوان، به زندگی نسبتاً طبیعی و سطح قابل قبول فعالیت برگردد.

---

مفصل رادیواولنار فوقانی نقش مهمی در حرکات آرنج و ساعد دارد. شکستگی سر رادیوس حدود 20درصد‏ شکستگی‌های آرنج را شامل می‌شود. فرم ایزوله آن حدود ٢درصد‏ و فرم دوطرفه آن نادر است. اکثر شکستگی‌های سر رادیوس نتیجه ضربات با انرژی کم و زمین خوردن با دست باز رخ می‌دهد. در این گزارش خانم پرستار 35 ساله که به‌علت زمین خوردن با هر دو دست باز دچار درد و تورم هر دو آرنج شد؛ معرفی می‌گردد. در معاینه کلینیکی تورم دوطرفه آرنج و تندرنس دوطرفه سر رادیوس وجود داشت. حرکات آرنج و ساعد دوطرفه کاهش یافته بود. نقص عصبی وجود نداشت. در رادیوگرافی شکستگی سر رادیوس دوطرفه تیپ سه Mason راست و تیپ یک Mason در سمت چپ رویت شد. تیپ یک به‌صورت کنسرواتیو و تیپ سه با جااندازی باز و فیکساسیون داخلی با مینی پلیت و پیچ درمان گردید. بیمار با تجویز دارویی ایندومتاسین ۲۵ میلی‌گرم ۳ بار در روز به مدت ۶هفته و آتل دوطرفه به مدت ٧-٥ روز مرخص گردید. سپس آتل باز و حرکات فعال آغاز شد. نیاز به فیزیوتراپی نبود. حرکات کامل مفاصل آرنج طی مدت ۴ هفته سمت چپ و ۸ هفته سمت راست به‌دست آمد. گرچه شکستگی سر رادیوس دوطرفه نادر است؛ اما در بیماران با سقوط با دست باز دوطرفه به خصوص در زنان بایستی به این نوع از شکستگی مشکوک شد و به‌دنبال آن معاینه بالینی و رادیوگرافی مناسب برای تشخیص زودرس این نوع شکستگی انجام گردد. تشخیص زودرس و درمان صحیح و در صورت نیاز انجام فیزیوتراپی منجر به بهبود مناسب و حرکات و عملکرد قابل قبول آرنج خواهد شد.

---

شکستگی گردن ران کودکان نادر و کمتر از یک درصد‏ کل شکستگی‌های آنان را شامل می‌شود. به‌خاطر پریوست قوی و جنس استخوان سخت با ترابکولای کمتر نسبت به بزرگسالان، ٩٠-٨٠ درصد‏ این نوع شکستگی‌ها به‌دنبال صدمات با انرژی بالا و به‌دنبال نیروی محوری همراه چرخش و بازشدن مفصل ران و یا به‌دنبال ضربه مستقیم به مفصل هیپ رخ می‌دهد. در این مقاله روش فیکساسیون شکستگی خردشده گردن ران چپ در دختر هشت ساله سرنشین اتومبیل به دنبال تصادف گزارش شده است. حین عمل جراحی متوجه خردشدگی شدید گردن ران شدیم که با وسایل موجود (پین، پیچ، انواع پلیت و DHS کودک) غیرقابل بازسازی بود که به ناچار با روش ترانس اوسئوس با نخ فایبروایر #2 که در شکستگی‌های پروگزیمال بازو استفاده می‌شود؛ تا حد امکان و با هدف اولیه جوش خوردن ثبات برقرار گردید. سپس با پین دیستال ران و قراردادن آن در گچ اسپایکا دو طرفه نتیجه نسبتاً قابل قبولی به‌دست آوردیم. گرچه این نوع شکستگی نادر است؛ اما با معاینه کلینیکی، تشخیص زودرس و درمان صحیح و به‌موقع و آشنایی با تکنیک‌های جراحی و فیکساسیون از عوارض بیماری کاسته و در به‌دست آوردن نتیجه مطلوب اثرگذار است.

---

استئوئید استئوما از تومورهای خوش‌خیم استخوانی است که درگیری استخوان تالوس در آن نادر است. مورد گزارش شده پسری ۱۷ ساله بود که سابقه درد و کاهش حرکات مچ پای راست را از یکسال قبل داشت. بعد از انجام معاینات تخصصی، انجام رادیوگرافی، CT-Scan و MRI مچ پا و تشخیص اولیه استئوئید استئوما، با اپروچ قدامی مچ پا تحت عمل جراحی قرار گرفت. بیمار بعد از دو روز ترخیص گردید. درد بیمار بعد از عمل از بین رفت و حرکات طبیعی مچ پا بعد از دو ماه مانند پای مقابل سالم بود. تشخیص قطعی استئوئید استئوما با بیوپسی بود. به‌علت نادر بودن درگیری تالوس با استئوئید استئوما و مشکلات تشخیصی بالینی و تظاهرات غیرمعمول رادیوگرافیک آن، این مورد گزارش شد تا استئوئید استئوما تالوس در درد مزمن مچ پا در بیماران به خصوص جوان در لیست تشخیص‌های افتراقی مدنظر قرار گیرد.

---

شکستگی دررفتگی خلفی شانه یک صدمه نادر و چالش‌برانگیز است. با تشخیص و درمان زودهنگام آن از عوارض جدی و معلولیت حرکتی جلوگیری و احتمال نکروز آواسکولار سر بازو و تخریب مفصل شانه کاهش می‌یابد. چندین گزینه درمانی بسته به سن بیمار، مدت زمان دررفتگی، نقص استخوانی سر بازو، طول متافیز متصل به سر هومروس، استئوپنی و تقاضای عملکردی و بیماری همراه پیشنهاد شده است. جااندازی باز آناتومیک و فیکساسیون داخلی گزینه مناسب به خصوص در افراد جوان و فعال است. تعویض مفصل هومروس در شکستگی ۴-۳ قطعه‌ای غیرقابل فیکساسیون خصوصاً در افراد مسن با تقاضای کم و استئوپروز پیشنهاد می‌شود. در این مقاله یک مورد شکستگی دررفتگی خلفی شانه غیرقابل جااندازی بسته که تحت درمان جااندازی باز و فیکساسیون داخلی با پلیت و اپروچ دلتوپکتورال قرار گرفت؛ گزارش شده است.

---

زمینه و هدف: کپسولیت چسبنده (Adhesive capsulitis) جزء شایع‌ترین اختلالات شانه بویژه در بیماران دیابتی بوده و درمان آن تاکنون مورد چالش است. کپسولیت چسبنده با افزایش تدریجی درد شانه و شروع خود به خودی و محدودیت حرکات فعال و غیرفعال مفصل گلنوهومورال در همه جهات شروع می‌شود. در ۹۰ درصد موارد به درمان محافظه‌کارانه جواب می‌دهد؛ اما اگر بهبودی علامتی بعد از ۶-۳ ماه به دنبال درمان محافظه‌کارانه حاصل نگردد؛ بایستی درمان جراحی شامل آزادسازی کپسول به صورت آرتروسکوپیک یا باز را در نظر گرفت. این مطالعه به منظور مقایسه اثربخشی روش درمانی غیرجراحی و روش آرتروسکوپیک بر عملکرد و درد شانه بیماران دیابتی مبتلا به کپسولیت چسبنده شانه انجام شد.

روش بررسی: این مطالعه شبه‌تجربی روی 48 بیمار دیابتی (16 مرد و 32 زن) با میانگین سنی 53.56±15.93 سال مبتلا به کپسولیت چسبنده شانه مراجعه کننده به درمانگاه ارتوپدی مرکز آموزشی درمانی 5 آذر شهرستان گرگان طی سال‌های 1401-1400 انجام شد. در ابتدا بیماران تحت نظارت فلوشیپ شانه تحت درمان محافظه‌کارانه به مدت ۳ ماه قرار گرفتند و بیمارانی با عدم بهبودی کلینیکی مقاوم به درمان‌های محافظتی بعد از ۶ ماه، وارد مطالعه شدند. بیماران با انتخاب خود در یکی از دو گروه روش درمانی غیرجراحی (درمان محافظه‌کارانه) و گروه روش جراحی آرتروسکوپیک (آزادسازی آرتروسکوپیک شانه) قرار گرفتند. نتایج فانکشنال و محدودیت حرکت شانه بیماران بر اساس معیار DASH دو گروه در پیش‌آزمون و پس از گذشت 3 ماه و 6 ماه از انجام مداخله مورد مقایسه قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آماری توصیفی ارایه شد. سپس نتایج فانکشنال و محدودیت حرکت شانه ارزیابی شدند.

یافته‌ها: میانگین نمره عملکرد شانه 3 ماه و 6 ماه پس از انجام مداخله در گروه عمل جراحی آزادسازی آرتروسکوپیک (45.80±19.32 و 43.10±14.12) کمتر از گروه درمان محافظه‌کارانه (67.89±17.46 و 72.10±15.16) تعیین شد (P<0.05). میانگین و انحراف معیار نمره علایم مانند درد، سوزش، ضعف و سفتی شانه 3 ماه و 6 ماه بعد از مداخله در گروه عمل جراحی آزادسازی آرتروسکوپیک (12.70±5.66 و 10.02±4.06)  کمتر از گروه درمان محافظه‌کارانه (19.83±8.17 و 21.14±9.37) تعیین شد (P<0.05).

نتیجه‌گیری: کاهش میزان عملکرد و شدت علایم شانه بیماران در زمان‌های 3 ماه و 6 ماه بعد از مداخله در گروه عمل جراحی آزادسازی آرتروسکوپیک موثرتر از گروه درمان محافظه‌کارانه ارزیابی شد.

---

زمینه و هدف: برای شکستگی‌های پیلون تی‌بیا Tibial pilon fractures)) چندین تکنیک جراحی مانند ORIF، MIPO و EF پیشنهاد شده است. داده‌های مقایسه‌ای کمی در مورد سه روش فوق در دسترس است. با وجود پیشرفت در مراحل جراحی، نتایج همیشه عالی نبوده و بیماران دچار عوارض بسیاری می‌شوند. این مطالعه برای ارزیابی نتایج و عوارض درمان شکستگی‌های پیلون استخوان تی‌بیا در پیگیری شش‌ماهه انجام شد.

روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی کوهورت آینده‌نگر روی 22 بیمار (18 مرد و 4 زن) با میانگین سنی 10.8±39.4 سال دارای شکستگی‌های پیلون تی‌بیا در مرکز آموزشی درمانی پنجم آذر گرگان از فروردین سال 1399 لغایت اسفند سال 1400 انجام شد. در مجموع ۲۲ بیمار واجد شرایط شرکت در مطالعه، حاضر به شرکت در مطالعه شدند. پس از انجام درمان لازم بر مبنای نظر پزشک معالج، بیماران پس از شش‌ماه معاینه و نتایج آزمون AOFAS (American Orthopedic Foot and Ankle Society ankle score) ارزیابی گردید.

یافته‌ها: اکثر موارد شکستگی (54.5%) از نوع بسته بود. انواع جراحی انجام شده به ترتیب شامل اکسترنال فیکساسیون دو مرحله (40.9%)، ORIF (31.8%)، نیل اکسپرت (13.6%) و MIPO (13.6%) بودند. 72.7% از بیماران دچار عارضه زودرس یا دیررس پس از عمل شدند. بیشترین عارضه پس از عمل شامل استئوآرتریت و wound dehiscence هر کدام به میزان 18.2% تعیین شد. متوسط نمره AOFAS بیماران 11.2±82.3 بدست آمد. نمره AOFAS در 4 بیمار عالی (18.18%)، 12 بیمار خوب (54.55%)، 4 بیمار متوسط (18.18%) و 2 بیمار ضعیف (9.09%) طبقه‌بندی شد. میان مدت زمان جراحی با نمره AOFAS همبستگی معکوس و معنی‌دار آماری نشان داد (r=-0.661, P=0.001). همچنین میان‌مدت زمان جراحی با مدت زمان بستری بیماران همبستگی مستقیم و معنی‌دار آماری نشان داد (r=0.571, P=0.006). زمان عمل بیماران به روش MIPO (68.3±7.6 min) به‌طور معنی‌داری از سه روش دیگر کمتر تعیین شد (P<0.05). برای شکستگی‌های باز فراوانی انجام عمل ORIF به‌طور معنی‌داری بالاتر از سایر عمل‌ها بود (P<0.05). استئوآرتریت به عنوان عوارض درمان در دو مداخله نیل اکسپرت و EF دو مرحله‌ای مشاهده شد. این در حالی است که non-union و wound dehiscence تنها در عمل ORIF مشاهده شد. عفونت سطحی و Mal-union تنها در عمل EF دومرحله‌ای مشاهده شدند و تمام موارد عفونت عمقی نیز در عمل MIPO مشاهده گردید.

نتیجه‌گیری: تکنیک‌های اکسترنال فیکساسیون دو مرحله‌ای و ORIF متداول‌ترین روش‌های انجام عمل برای بیماران با شکستگی پیلون تیبیال بودند. عوارض بدتر عمل شامل جوش نخوردن و wound dehiscence به‌طور شایع در عمل‌های ORIF رخ داده بود. با این‌حال بین وضعیت درمان بیماران از نظر پرسشنامه خوداظهاری AOFAS اختلاف آماری معنی‌داری میان انواع تکنیک‌های جراحی وجود نداشت.