---

زمینه و هدف : با توجه به روند افزایشی بروز سل خارج ریوی در ایران؛ این مطالعه به منظور تعیین الگوی اپیدمیولوژیکی این بیماری در استان مازندران انجام شد. روش بررسی : این مطالعه توصیفی – تحلیلی روی پرونده 3313 فرد مبتلا به سل در شهرهای مختلف استان مازندران طی سال‌های 1380 لغایت 1390 انجام شد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات چک‌لیستی بود که با توجه به متغیرهای سن، جنس، سال ابتلا، منطقه سکونت و عضو مبتلا تنظیم گردید. یافته‌ها : 843 نفر (25.4%) مبتلا به سل خارج ریوی بودند. میزان بروز سل خارج ریوی به ازای هر واحد افزایش در سال، 4 درصد افزایش نشان داد (P<0.05). میانگین سن (20.6±42.8) مبتلایان به سل خارج ریوی به‌طور معنی‌داری کمتر از مبتلایان به سل ریوی (21.2±48.7) بود (P<0.05). همچنین ابتلا زنان به سل خارج ریوی به‌طور معنی‌داری بیشتر از مردان (P<0.05) و شانس ابتلا آنها به این نوع از سل 1.7 برابر مردان بود. عمده‌ترین عضو مبتلا به سل خارج ریوی، غدد لنفاوی (33%) ، پلور (18.9%) و استخوان (17.7%) بود. نتیجه‌گیری : روند بروز سل خارج ریوی طی سال‌های 1380 لغایت 1390 سیر صعودی داشت و شایع‌ترین عضو مبتلا به سل خارج ریوی غده‌لنفاوی بود.