زمینه و هدف: استفاده فراگیر از تلفن همراه نگرانی زیادی در مورد اثرات احتمالی آن بر سلامت افراد ایجاد نموده است. این مطالعه به منظور تعیین اثر امواج تلفن همراه بر مشخصات اسپرم و بیان ژن DAZL در موش نر آزمایشگاهی نژاد BALB/c انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه تجربی 18 سر موش نر در سه گروه شاهد، شاهد آزمایشگاهی و تجربی تقسیم شدند. موش‌های تجربی 3 هفته و روزانه 2 ساعت تحت تاثیر امواج تلفن همراه قرار گرفتند. پس از 3 هفته، بیضه‌ها خارج شد و استخراج RNA و Real-Time PCR صورت گرفت. شمارش اسپرم‌ها در کانال دفران و مطالعه حرکت اسپرم‌ها در کانال اپی‌دیدیم انجام شد.

یافته‌ها: درصد اسپرم‌های فاقد حرکت در گروه تجربی (13.538±51.92) نسبت به گروه شاهد (9.157±32.81) افزایش آماری معنی‌دار نشان داد (P<0.05). میزان بیان ژن DAZL در گروه تجربی نسبت به گروه شاهد کاهش آماری معنی‌داری نشان داد (P<0.05). میانگین وزن بیضه‌ها، درصد اسپرم‌های زنده، درصد اسپرم‌های دارای حرکت پیش رونده سریع و درصد اسپرم‌های دارای حرکت پیش‌رونده آهسته به صورت غیرمعنی داری در گروه تجربی در مقایسه با گروه شاهد کاهش یافت.

نتیجه‌گیری: قرارگیری در معرض امواج تلفن همراه به مدت 21 روز و روزانه 2 ساعت، سبب اختلال در اسپرماتوژنز به صورت کاهش میزان کیفیت و تحرک اسپرم‌ها شده و همچنین کاهش میزان بیان ژن DAZL را به دنبال دارد.

یکی از رخدادهای اصلی اسپرمیوژنز جایگزینی هیستون‌ها با پروتئین‌های کوچکی به نام «پروتامین» است. این پدیده منجربه تراکم کروماتین در هسته اسپرم و محافظت از آن در برابر آسیب‌های احتمالی می‌شود. امروزه تست‌هایی مانند رنگ‌آمیزی آنیلین‌بلو (AB)، تولویدین‌بلو (TB) و رنگ‌آمیزی کرومایسین (CMA3) A3 بر‌اساس ویژگی‌های مختلف برای ارزیابی تراکم کروماتین اسپرم استفاده می‌شود. برای ارزیابی قطعه قطعه شدن DNA در اسپرم، چندین تست نظیر 8-هیدروکسی-2-دئوکسی گوانوزین (8-OHdG)، TUNEL ، Comet ، SCSA ، SCD و  Acridine orange معرفی شده‌ است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم آسیب DNA را ارزیابی می‌کنند. مقاله‌های منتشر شده توسط محققان در پایگاه‌های Pubmed و Google scholar و نیز کتب مرتبط از سال 2007 تا 2022 بر‌ اساس کلید واژه‌های 8-OHdG ، TUNEL، Comet ، SCSA ، SCD وAcridine orange  جمع‌آوری و مورد بررسی قرار گرفتند. تا به‌حال مقالات متعددی در سطح درمان و تحقیقات بر روی تست‌های کروماتین اسپرم انجام شده است؛ اما تعداد موارد بررسی شده تاکنون کم بوده و همچنین در مطالعات گوناگون از نمونه‌های متفاوت اسپرمی استفاده شده و حد آستانه در تست‌های مختلف، متفاوت بوده است. در ویرایش ششم کتاب WHO به این موضوع پرداخته شده است که هر آزمایشگاه حد آستانه مشخص خود را دارد. لذا در این مقاله مروری، روش‌های رایج ارزیابی بسته‌بندی کروماتین و آسیب DNA معرفی شده و مزایا و معایب هر یک از این تست‌ها بر اساس آخرین دستاوردها در زمینه ناباروری مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

زمینه و هدف: یکی از علل کاهش باروری و رسیدن به سطوح باروری پایین، تاخیر در فرزندآوری است. این مطالعه به منظور ارزیابی و تحلیلی از تفاوت‌ها و تعیین‌کننده‌های طول دوران بی‌فرزندی زوجین شهر خرم‌آباد انجام شد.

روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی روی 535 زن متاهل 49-15 ساله ساکن شهرستان خرم آباد در استان لرستان انجام شد. داده‌ها با یک پیمایش مقطعی در سال 1399 با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته در فاصله زمانی شهریور ماه 1398 لغایت دی ماه سال 1398 به صورت حضوری جمع‏آوری شد. برای برآورد زمان بقاء بی‌فرزندی از روش تحلیل بقاء از آزمون کاپلان‏ مایر و برای بررسی اثر متغیرهای مستقل از مدل پارامتری لگ لجستیک با شکنندگی مشترک گاما استفاده گردید.

یافته‌ها: میانگین زمان بقاء بی‌فرزندی 31.76 ماه با میانه 24 ماه تعیین شد. براساس آزمون کاپلان مایر و لگاریتم رتبه‏ای الگوهایی از تفاوت‌های اجتماعی مشخص شد. به‌طوری‌که زنان گروه سنی 15 تا 30 سال، زنان دارای تحصیلات دانشگاهی، زنان با سن ازدواج زیر 25 سال، زنان با دینداری کمتر و زنانی با احساس بیشتر ناامنی اقتصادی - اجتماعی، در مقایسه با سایرین زمان بقاء بی‌فرزندی طولانی‌تری داشتند (P<0.05).

نتیجه‌گیری: بی‌فرزندی در جامعه مورد مطالعه پایین ارزیابی شد. به طوری که تا 10 سال پس از ازدواج تنها 2% از زنان بدون فرزند باقی ماندند.