١٠‌میلیون نفر در کشور به خاطر مصرف زیاد نمک، فشار خون بالا دارند.

٤٧‌ میلیون ایرانی غذای ناسالم می‌خورند

معاون وزیر بهداشت در نشست خبری بسیج ملی کاهش مصرف نمک، گفت:

« نمک نسبت به هرویین تلفات بیشتری می‌گیرد، همه اینها درحالی است که همه با هرویین مقابله می‌کنند، درحالی‌که نمک بسیار مضرتر از هرویین است.»

 دکتر علی اکبر سیاری در نشست خبری بسیج ملی کاهش مصرف نمک، گفت: ١٠‌میلیون نفر در کشور به خاطر مصرف زیاد نمک، فشار خون بالا دارند، ٨٦‌هزار و ٥٠٠ نفر هم سالانه به همین دلیل جانشان را از دست می‌دهند. همین مصرف بالای نمک سبب شده تا هر ساله به تعداد بیماران دیالیزی و سکته‌های قلبی افزوده شود، همه اینها در شرایطی است که ٤٧‌میلیون ایرانی غذای ناسالم می‌خورند، غذاهایی که به گفته معاون بهداشتی وزیر بهداشت، حاوی نمک هستند یا در گروه میوه و سبزیجات قرار نمی‌گیرند. حالا وزارت بهداشت برای کاهش مصرف نمک در کشور، بسیج شده و نشستی را با همین عنوان برپا کرد.

نمکی که به گفته معاون بهداشت وزیر بهداشت، ٥٠ درصدش از طرق مصرف نان، پنیر، رب گوجه، سس و انواع فست فودها وارد بدن می‌شود، بررسی‌ها نشان می‌دهد، میزان نمک مصرفی در کشور حدود ١٠ تا ١٢گرم است، درحالی‌که باید میزان مصرف این ماده خوراکی، در افراد زیر ٥٠‌سال ٥ گرم در روز و در افراد بالای ٥٠‌سال و همچنین بیماران قلبی حدود ٣ گرم در روز یعنی نصف قاشق مرباخوری باشد.

حالا براساس اعلام علی‌اکبر سیاری، نمک عامل فشار خون، سکته‌های مغزی، قلبی و نارسایی‌های کلیوی و قلبی است که با کاهش مصرف آن، از ابتلا به این بیماری‌ها جلوگیری می‌شود. «کاهش مصرف ٦ گرم نمک در روز باعث کاهش ٢٤‌درصدی سکته‌های مغزی و کاهش ١٨‌درصدی سکته‌های قلبی می‌شود که درنهایت موجب پیشگیری از ٢,٥‌میلیون مرگ می‌شود.» به گفته معاون بهداشتی وزیر بهداشت، حدود ١٠‌میلیون ایرانی ١٥ تا ٦٤‌سال در کشور فشار خون بالا دارند و سالانه تعداد زیادی از افراد در اثر فشار خون بالا جان خود را از دست می‌دهند.

این مسئول در وزارت بهداشت، بر ضرورت فرهنگ‌سازی در کاهش استفاده از نمک از سوی مردم و تولیدکنندگان موادغذایی تأکید کرد.«جلب همکاری صنایع غذایی به منظور تولید محصولات کم نمک، برچسب‌دار کردن مواد غذایی تولید شده از نظر میزان نمک مصرفی از سوی تولیدکنندگان موادغذایی، پایش میزان نمک مصرف شده در ماده غذایی تولیدی و همچنین پایش میزان نمک مصرفی در سبد غذایی مردم از برنامه‌های بسیج ملی کاهش مصرف نمک است.» سیاری، نان را بیشترین منبع دریافتی نمک دانست.

«اگر بتوانیم میزان نمک مصرفی در نان را اصلاح کنیم، توانسته‌ایم ٥٠‌درصد مشکلات را حل کنیم. بهتر است مردم از نمک‌های فله‌ای، تصفیه نشده و نمک دریا استفاده نکنند و در مقابل  نمک دریا با ‌درصد ید پایین را جایگزین کنند.» او از نانوایی‌هایی که از سنگ نمک برای نمک‌دار کردن نان استفاده می‌کنند، انتقاد می‌کند.«ما در کشور هم نان با کیفیت داریم و هم نان بی‌کیفیت.»

مدیر کل دفتر آموزش و تحقیقات وزارت بهداشت، هم در این نشست خبری طرح بسیج کاهش مصرف نمک، صحبت‌هایی کرد. او نمک را هم تراز هرویین  قرار داد. به گفته او، نمک، شکر و هرویین، ٣ سم سفید هستند.

«نمک نسبت به هرویین تلفات بیشتری می‌گیرد، همه اینها درحالی است که همه با هرویین مقابله می‌کنند، درحالی‌که نمک بسیار مضرتر از هرویین است.» شهرام رفیعی‌فر گفت:  « با خوردن ٣١٠ گرم نان در روز انسان ٥گرم نمک حد مجاز خود را دریافت می‌کند. اگر فرد به جز ٣١٠گرم نان هیچ چیز دیگری مصرف نکند نمک لازم را مصرف کرده و نیازی نیست تا ماده غذایی حاوی نمک دیگری مصرف کند.»

تناقض‌گویی نانواها و وزارت کشاورزی در مصرف نمک

در ادامه این نشست، رئیس انستیتوی تغذیه کشور هم به اضافه کردن جوش شیرین به نان، انتقاد کرد و گفت: «٥٠‌درصد نانوایی‌های تهران جوش‌شیرین مصرف می‌کنند، البته مصرف جوش‌شیرین در کل کشور ٧٠‌درصد کم شده اما در تهران همچنان بالاست.»

مجید حاجی فرجی، به نان‌های پُر نمک هم اشاره کرد.« بیش از ٢٠‌سال است که روی موضوع نان مطالعه می‌شود. نانواها مدعی هستند که به علت کیفیت پایین آرد به آن نمک اضافه می‌کنند. وقتی گندم خوب تولید و وارد نشود و آرد مرغوب نباشد، نانوا مجبور به استفاده از نمک می‌شود. اما وزارت جهاد و کشاورزی می‌‌گوید که کیفیت آرد بالا است و به این ترتیب ادعای نانواها درست از آب درنمی‌آید.» البته با همه این‌ها، به گفته رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور، صنعت نانوایی‌ها به وزارت بهداشت قول داده‌اند که اگر آرد با کیفیت خوب و خمیرمایه به شکل پودرشده در اختیار آنان قرار گیرد، آنها هم نان سالم به مردم تحویل می‌دهند.

به گزارش فارس، حاجی‌فرجی در ادامه به برچسب‌های درج شده روی محصولات غذایی اشاره کرد.« سال‌ها، نوشته‌های این برچسب‌ها ریز بوده و مردم به آن توجهی نداشتند اما اکنون این برچسب‌گذاری‌ها اصلاح شده تا مردم حتی با مشاهده رنگ برچسب بدانند کدامیک از مواد غذایی، سالم‌تر هستند.»

دکتر احمد رضا درستی، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور، می گوید:" باید به برخی مواد غذایی که ظاهر سمی ندارند توجه کرد. نمک از جمله موادی است که ظاهرا سمی نیست اما این ماده در صنعت غذایی، بسیار فراوان استفاده می‌شود. چون وزن غذا را افزایش داده و سود آوری زیادی برای صنعت غذایی دارد."
اگر مردم روزی سه گرم از نمک مصرفی خود را کم کنند حدود 50 درصد از بیماری فشار خون و 26 درصد از بیماریهایی که منجر به سکته مغزی می شود کاهش می یابد."

او با اشاره به این که غذاهای آماده دارای نمک زیادی هستند، افزود:" کم کردن نمک در روز باعث می شود 17 درصد از بیماری‌های قلبی کاسته شود."

مصرف نمک در ایران سه برابر مصرف استاندارد جهانی است. زیرا علاوه بر مصرف خانگی، بسیاری از کارخانجات تولید مواد غذایی برای سنگین کردن محصول تولیدی و تحصیل سود بیشتر از این ماده استفاده می کنند.

دکتر پریسا ترابی، رئیس اداره بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم با ابراز نگرانی خود از مصرف بیش از اندازه نمک در ایران می گوید:" متاسفانه بسیاری از تنقلات و نوشیدنی ها در ایران مانند انواع آجیل و دوغ حاوی میزان بالای نمک است."

او با اشاره به این موضوع در ادامه می افزاید:" یک لیوان دوغ و مقدار اندکی آجیل که دارای نمک زیادی هستند گاهی با نصف مصرف نمک مورد نیاز روزانه برابری می کنند. در حالی که نباید بیش از پنج گرم در روز نمک مصرف کرد."

این کارشناس در ادامه می گوید:" مصرف بی رویه نمک در کشور سبب ساز افزایش بیماری های متابولیک، قلب و عروق و فشار خون شده است."

خانم دکتر هوشیار داد، استاد دانشکده تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه شهید بهشتی ایران می گوید:" میزان مصرف نمک در کشور نسبت به سال گذشته تغییری نکرده، بلکه توصیه‌های تغذیه‌ای تغییر کرده است."

این استاد دانشگاه در ادامه می افزاید:" بنا به گزارش اداره بهبود تغذیه جامعه معاونت سلامت وزارت بهداشت، سال گذشته نیز سرانه مصرف نمک در کشور10 تا 15 گرم در روز برای هر فرد بوده که این میزان بنا بر توصیه سال پیش سازمان‌های بین‌المللی باید به 2 تا 3 گرم در روز کاهش می‌یافت."

دکتر پریسا ترابی، رئیس اداره بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تایید حرف های دکتر هوشیار داد از تحقیقی که دو سال گذشته در اداره تحت سرپرستی اش انجام گرفته می گوید:" بر اساس تحقیقات اداره بهبود تغذیه جامعه معاونت سلامت وزارت بهداشت در سال 86، از هر 800 مورد مرگ‌ و ‌میر در کشور 300 مورد ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی است؛ با توجه به شیوع بالای بیماری‌های قلبی عروقی و فشار خون بالا در کشور، مصرف زیاد نمک به عنوان یکی از مهمترین عوامل خطر در بروز این بیماری‌ها محسوب می‌شود."

مصرف بیش از حد نمک؛ مرگبار
مصرف نمک به مقدار اندک در برنامه غذایی لازم و ضروری است. ولی معمولاً 10 تا 20 برابر مقدار مورد نیاز بدن، نمک مصرف می کنیم. البته سه چهارم نمکی که در طی روز مصرف می کنیم بصورت نهفته در غذاهای فرآیند شده و آماده موجود است.

اما تحقیقات متخصصان دانشگاه های علوم پزشکی ایران و دانشکده تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه شهید بهشتی ایران نشان می دهد دریافت بیش از حد نمک توسط بدن باعث ایجاد بیماری هایی مانند فشار خون، سکته قلبی، پوکی استخوان، سرطان معده، آسم و بیماری های کلیوی می شود.

مصرف مجاز نمک؛ چه مقدار؟
همان طور که مصرف به اندازه نمک در بدن سلامت را تضمین می کند و باعث بهبود عملکرد اعصاب و عضلات، تنظیم فشار خون، تعادل مایعات و الکترولیت های بدن می شود، افزایش این ماده در بدن هم سبب ساز بیماری های مختلفی از جمله فشار خون، بیماری های قلبی و عروقی و سرطان معده می شود.

دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی می گوید:" نمک در برچسب مواد غذایی به صورت سدیم درج می گردد. برای تبدیل سدیم به معادل نمک کافی است رقم مذکور را در عدد 2.5 ضرب کنیم. میزان مجاز مصرف سدیم 2.3 گرم در روز معادل 5.8 گرم نمک در روز است."

او در ادامه می افزاید:" 6 گرم نمک تقریبا به اندازه یک قاشق چای خوری است. اما از آنجایی که تقریبا هر نوع غذایی که می خوریم حاوی نمک است، از این رو دیگر نیازی به اضافه کردن نمک به غذا نیست."

راه کاهش مصرف نمک؛ اصلاح تفکر غلط
منصور رضایی، رئیس اداره تغذیه بیمارستان مسیح دانشوری می گوید:" برخی افراد هنگامی که به غذایشان نمک نمی‌زنند گمان می‌کنند نمکی دریافت نمی‌کنند و خیالشان راحت می‌شود. اما این طور نیست. زیرا 75 درصد نمکی که بدن دریافت می کند در غذاهای آماده مانند سوپ‌های آماده، سس و بیسکویت وجود دارد."

این متخصص تغذیه به بعضی عادات غلط اشاره می کند و می گوید:" بعضی‌ از افراد شکایت می‌کنند که غذا بدون نمک طعمی ندارد. ولی مساله این است که وقتی بیش از اندازه به غذا نمک می‌ زنند جوانه‌های چشایی خود را به نمک زیاد عادت می‌دهند. در حالی که می‌توانند ظرف چـنـد هـفته با مصرف کمترنمک جوانه‌های چشایی خود را با نمک کم سازگار کنند. در حقیقت نمک باعث از بین رفتن مزه طبیعی مواد تشکیل‌دهنده غذا می‌شود."