پیشینه اعتکاف

اعتکاف از چه زمانی آغاز شد؟

قرآن می فرماید:

«وَ عَهِدْنا إِلی إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ»[1]؛

«و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و مجاوران و رکوع کنندگان و سجده کنندگان، پاک و پاکیزه کنید».

مراسم اعتکاف، به زمان حضرت ابراهیم علیه السلام بر می گردد و بعد از او، در بعضی از شریعت ها و در زندگی برخی از صالحان - حضرت مریم و زکریا علیهم السلام- به چشم می خورد. با ظهور دین اسلام، این امر شکل تازه ای به خود گرفت و در میان مسلمانان، به عنوان یک عبادت مستحب با آداب و شرایط خاص رایج شد.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله همه ساله در ماه رمضان - به ویژه دهه آخر آن - اعتکاف می کرد و دستور می داد رختخوابش را برچینند و چادری در مسجد بر پا کنند و همیشه می فرمود: «ده روز اعتکاف در ماه رمضان، برابر با دو حج و دو عمره است»[2].

امام حسن و امام حسین علیهماالسلام نیز به سنت اعتکاف عمل نموده و آن را زنده نگاه می داشتند.

در حدیث آمده که امام حسن علیه السلام با آن که در حال اعتکاف بودند، برای رفع حاجت برادر دینی خود اقدام و او را از مشکل مالی نجات دادند.[3]

امام صادق علیه السلام نیز مانند نبی اکرم صلی الله علیه و آله در مسجدالنبی معتکف می شدند.[4]

اعتکاف در دوران غیبت امام زمان(عج) نیز ادامه داشته به ویژه در عصر صفوی که در سایه تلاش های عالمان دینی در شهرهای ایران رونق خاصی یافته است[5] و اکنون در بسیاری از شهرهای کشورمان در روزهای 13، 14 و 15 ماه رجب (ایام البیض) برگزار می شود.

پی نوشت ها

_______________

[1]. بقره 2، آیه 125.

[2]. «اعتکافُ عشرٍ فِی شَهْرِ رَمَضان یَعْدُلُ حَجَّتَیْنِ وَ عُمْرَتَیْنِ»، وسائل الشیعه، ج 10، ابواب الاعتکاف ؛ اللمعه الدمشقیه، کتاب الاعتکاف.

[3]. بحارالانوار، ج 94، ص 129.

[4]. همان، ج 47، ص 53.

[5]. اعتکاف سلوک منتظران، زیر نظر حضرت آیه اللّه مظاهری، ص 19.