ویژگی های امام زمان

حضرت مهدی(عج) دارای چه خصایص و ویژگی هایی است که او را متمایز و برترمی کند؟ آیا این خصوصیات، منحصر درآن حضرت است یا دیگر اولیا و پیامبران نیز در آنها با او مشترک هستند؟!

بر اساس منابع معتبر روایی و تاریخ، امام مهدی(عج) خصوصیات و خصالی برجسته و والایی دارد که در بعضی از آنها منحصر به فرد بی همتا است و یا جامع همه ویژگی ها و خصایص است که دیگر اولیا و انبیا دارنده بعضی از آنها بودند.

یک. دانشمندترین و حکیم ترین مردم

رسول خدا (صلی الله علیه و آله)  فرموده است : «انّ الله اختار من الایّام الجمعه و من اللیالی القدر و من الشهور رمضان و اختارنی نبیّا و اختار علیّا لی وصیّا و ولیّا و اختار من علیِّ الحسن و الحسین (علیه السلام)  حجّه الله علی العالمین تاسعهم اَعلمهم و احکمهم»[1] ؛ «خداوند متعال از روزها، روز جمعه و از شب ها، شب قدر و از ماه ها، ماه رمضان را برگزید. مرا نیز پیامبر برگزید و علی را برای من جانشین و ولیّ انتخاب کرد. از علی نیز حسن و حسین را حجت برای جهانیان برگزید که نهمین فرزند حسین (قائم)، دانشمندترین و حکیم ترین آنان است».

دو. مورد عنایت مخصوص الهی

امام باقر (علیه السلام)  فرمود : «القائمُ منّا منصورٌ بالرعب مؤیّد بالنصر تطوی له الارض...»[2] ؛ «قائم ما با «رعب» یاری شده و به نصرت الهی تأیید می شود. زمین برای او رام می گردد و...».

امام باقر (علیه السلام)  نیز فرموده است : «هرگاه قائم آل محمد (صلی الله علیه و آله)  ظهور کند، خداوند او را با فرشتگان نشان دار (بالملائکه المسوّمین) و مقرّب یاری می کند، جبرئیل، پیشاپیش او و میکائیل از طرف راست و اسرافیل از طرف چپ او حرکت می کنند. بهت و رعب و وحشت به فاصله یک ماه راه - از جلو، عقب، چپ و راست او - حرکت می کند (یعنی شعاع هیبت آن حضرت، تا مساحت یک ماه راه را زیر پوشش می گیرد) و فرشتگان مقرّب خدا، خدمت گزاران او هستند. همراه او، شمشیری بر کشیده و برهنه است. خداوند متعال، روم، دیلم، هند، کابل و خزَر را برای او فتح می کند»[3].

سه. عصاره و شبیه پیامبران

امام زین العابدین (علیه السلام)  فرموده است : «فی القائم منّا سنن من الانبیاء : سُنهٌ من اَبینا آدم (علیه السلام)  و سُنهٌ من نوح سُنهٌ من ابراهیم و سُنّهٌ من موسی و سُنّهٌ من عیسی و سنّه من ایّوب و سُنّه من محمد (صلی الله علیه و آله)  ؛ فَأمّا من آدم، و نوح فَطولُ العُمر و اَمّا من ابراهیم، فخفاءُ الولاده و اعتزالُ النّاس و امّا من موسی فالخَوفُ و الغیبه و امّا من عیسی فاختَلافِ النّاسِ فیه و امّا من ایّوب فالفرجُ بعد البَلوی و امّا مِن محمّد فالخُروجُ بالسّیف»[4] ؛ «در قائم ما سنّت هایی از پیامبران وجود دارد : سنّتی از پدرمان آدم (علیه السلام) ، سنّتی از نوح، سنتی از ابراهیم، سنتی از موسی، سنّتی از عیسی، سنتی از ایوب و سنتی از حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) . اما از آدم و نوح، «طول عمر» و اما از ابراهیم، «پنهانی ولادت و کناره گیری از مردم» و اما از موسی «خوف و غیبت» و اما از عیسی «اختلاف مردم درباره او» و اما از ایوب «فرج پس از گرفتاری» و اما از محمد (صلی الله علیه و آله) «خروج با شمشیر» و...».

چهار. دارای عمری طولانی

امام سجاد (علیه السلام)  درباره آن حضرت فرموده است : «فی القائم سنّهٌ من نوح و هو طول العُمر»[5] ؛ «در قائم سنتی از نوح است و آن طول عمر (او) است».

پنج. مورد احترام و محبوب امامان و اولیا

مهدی موعود، برگزیده ممتاز الهی و محبوب دل صالحان، اوصیا و انبیا - به خصوص امامان پیش از خود - و مورد احترام و توجه خاص آنان بوده است.

حضرت صادق (علیه السلام)  می فرماید : «لو ادرکتُه لخدمتُه ایام حیاتی»[6] ؛ «اگر دوران او را درک می کردم، همه زندگی ام را در خدمت به او می گذراندم».

پیشوای هشتم وقتی نام عزیز او (قائم) را شنید، برخاست و بر روی پای مبارکش ایستاد و سر نازنین را به سوی زمین خم کرد. پس کف دست راست خود را بر سر نهاد و فرمود : «اللهم عجّل فرجه و سهّل مخرجه»[7] ؛ «خداوندا بر فرجش شتاب کن و راه ظهور و قیامش را آسان گردان».

محدّث جزایری نیز نقل کرده است که روزی در مجلس حضرت صادق (علیه السلام)  اسم مبارک آن جناب برده شد، پس حضرت برای تعظیم و احترام او برخاست[8].

شش. مقتدای عیسی (علیه السلام) 

یکی از ویژگی های برجسته امام مهدی(عج) تبعیت و همراهی برخی از اولیا و برگزیدگان الهی - از جمله حضرت عیسی و خضر (علیهم السلام) - با او است. بعد از قیام جهانی آن حضرت، عیسی (علیه السلام)  نیز ظهور می کند و در پشت سر امام (علیه السلام)  قرار می گیرد. به رهبری اش گردن می نهد و حتی همراه با او نماز می خواند... .

رسول خدا (صلی الله علیه و آله)  فرموده است : «یجتمع المهدی و عیسی بن مریم، فیجی ء وقت الصلاه فیقولُ المهدی بعیسی تقدّم ؛ فیقول عیسی : انّک اولی بالصلاه ؛ فیصلّی عیسی وراءه مأموما»[9] «امام، با حضرت عیسی (علیه السلام)  دور هم می آیند ؛ پس هنگام نماز فرار می رسد. حضرت مهدی(عج) به عیسی (علیه السلام)  می گوید : نه، شما برای امامت نماز، شایسته ترید. آن گاه عیسی (علیه السلام) ، به آن حضرت اقتدا کرده، نماز را پشت سر او می خواند».

در روایت دیگری نیز از پیامبر (صلی الله علیه و آله)  آمده است «بهشت مشتاق چهار نفر از خاندان من است که خدا آنان را دوست دارد و مرا به دوستی آنان فرمان داده است ؛ علی، حسن، حسین و مهدی ؛ که حضرت عیسی پشت سر او نماز می خواند»[10].

هفت. زیباترین موجود بهشت

بر اساس روایات معتبر، حضرت مهدی(عج)، هم در دنیا و هم در بهشت، از جمال و کمال بی نظیری برخوردار است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره آن حضرت می فرماید : «المهدی طاووس اهل الجنّه»[11] ؛ «مهدی طاووس اهل بهشت است».

این تعبیر جالب درباره هیچ پیامبر یا امامی وارد نشده است و اختصاص به حضرت ولی عصر(عج) دارد. این رمز، نهایت زیبایی و جمال آسمانی و فوق العاده او دارد ؛ به طوری که در میان بهشتیان، ممتاز و شاخص است و خلاصه اینکه زیباترین موجود بهشتی و دیدنی ترین تمام اهل بهشت است[12].

هشت. میراث دار پیامبران

بر اساس روایات، تمام معجزات و ودایع انبیا و اوصیا، همراه حضرت مهدی(عج) است ؛ یعنی، او وارث پیامبران و اوصیا است و خداوند معجزات انبیا را در اختیار ایشان نهاده است. وجود میراث پیامبران در نزد حضرت مهدی(عج)، بیانگر این است آن حضرت، جامع صفات و خصوصیات آنان بوده و دارنده وسایل و لوازم منحصر به فرد ایشان است ؛ برای نمونه :

الف. تابوت آدم (علیه السلام)  : حضرت مهدی آن را از دریاچه طبریه بیرون می آورد ؛ به طوری که نه پوسیده و نه متغیّر گشته است[13].

ب. عصای موسی (علیه السلام)  : آن را از دریاچه طبریه - و در روایتی از غار انتاکیه - بیرون می آورد و با آن چنان می کند که موسی با فرعون کرد.

ج. حجر موسی (علیه السلام)  : سنگی است که آن را از مکّه به همراه خواهد داشت و تا کوفه، به هر جا که بزند، چشمه ای از آب ظاهر شود. اصحاب او بنوشند ؛ هر کس تشنه باشد، سیراب و هر که گرسنه باشد، سیر گردد[14].

د. تورات و انجیل و سایر کتاب های آسمانی : ... مهدی مردم را به تورات، انجیل و کتاب های آسمانی دعوت خواهد کرد. آنها را از غاری در انطاکیه بیرون آورده، بین اهل تورات به تورات و اهل انجیل به انجیل و اهل زبور به زبور حکم خواهد کرد[15].

ه. پیراهن یوسف (علیه السلام)  : جبرئیل این پیراهن را هنگامی که حضرت ابراهیم را در آتش افکندند، بر تن او کرد. پس آن را بازوبند ساخت و به بازوی اسحاق بست و اسحاق به یعقوب و یعقوب به یوسف... سپس در دست حضرت مهدی خواهد بود[16].

و. انگشتر سلیمان : حضرت مهدی، این انگشتر را همراه خود دارد. وقتی آن را در دست می کند، جن و طیور بر دور او جمع می شوند[17].

ز. پیراهن رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله)  : یعقوب بن شعیب از امام صادق (علیه السلام)  روایت کرده است : «آیا پیراهن قائم را - که هنگام قیام می پوشد - نشانت ندهم؟ عرض کردم : چرا ؛ پس آن حضرت جعبه ای را خواست و آن را گشود و آن پیراهن کرباسی را بیرون آورد. آن را باز کرد که ناگهان دیدم در آستین چپ آن، آثار خون مشاهده می شود. سپس فرمود : «این پیراهن پیامبر اکرم است ؛ در روزی که دندان های پیشین آن حضرت، ضربه دید». آن پیراهن خونی را بوسیدم و بر صورت خویش نهادم. سپس امام صادق (علیه السلام)  آن را در هم پیچید و برداشت»[18].

علاوه بر این، آثار دیگری از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)  و حضرت علی (علیه السلام)  را به همراه دارد ؛ چون بیرقی که جبرئیل در روز بدر آورد، عمامه سحاب، زره پیغمبر، انگشتر و عصای آن حضرت، اسب، مصحف و ذوالفقار حضرت علی (علیه السلام) ، عهدنامه ای از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله)  و... .

امام صادق (علیه السلام)  در تأیید میراث بری امام زمان(عج) از پیامبر اسلام می فرماید : «تراث رسول خدا، به امام قائم می رسد» ؛ یکی از یاران پرسید : تراث چیست؟ فرمود: «شمشیر، زره، عمّامه، لباس بُرد، شلاق، اسب، زین و آلات جنگی رسول خدا»[19].

منابع