تیفوئید (حصبه)

  یک بیماری حاد باکتریال می باشد که عامل آن باکتری به نام سالمونلاتیفی ( Salmonella typhi ) می باشد. میکروب در اثر خوردن آب آلوده به مدفوع یا ادرار انسان عفونی وارد بدن می شود و چون این میکروب و همین وسیله نیز از بدن بیمار خارج می شود می تواند توسط دست ناقلینی که در تهیه و توزیع میوه ها و سایر غذاها دخالت دارند آب و غذا را آلوده می کند. منبع دیگر عفونت، خوردن صدف و حلزون آبهای آلوده است.

  این بیماری بیشتر در چه سنی دیده می‌شود و آیا جنبه ی ژنتیکی دارد؟

  معمولاً این بیماری در سن کودکی و نوجوانی دیده می ‌شود. در جوامعی که آلودگی محیطی بالایی داشته باشند، معمولاً کودکان در اوایل عمربه این بیماری مبتلا می ‌شوند. اگر فردی در بچگی آلوده نشده باشد، به ندرت ممکن است در سنین بالا دچار این بیماری شود.

  افراد با HIV مثبت ( مبتلا به ایدز ) خیلی مستعد ابتلا به عفونت‌های سالمونلایی هستند و اگر موردی دیده ‌شود که عفونت سالمونلایی تکرار می ‌شود، باید به ایدز مشکوک شویم.

  این بیماری جنبه ی ژنتیکی ندارد و میزان ابتلا در دختران و پسران تقریبا یکسان است.

  علائم بیماری:

  بهترین علامت تب طولانی مقاوم به درمان می باشد تب حدود 8-4 هفته طول می کشد اما به علت تشخیص بیماری مدت کمتر می شود. با شروع علائم شخص احساس ناخوشی-خواب آلودگی- درد شکم و بعد تب دارد. اگر بیمار درمان نشود با افزایش علائم، درجه تب می تواند به (40تا41) درجه سانتیگراد برسد که در این صورت علامت مشخصه دیگری بنام لکه های صورتی یا Rose spot در قسمت فوقانی شکم بیمار (روی قفسه سینه) دیده می شود که بهتر است مریض دائم از این ناحیه معاینه شود چون این علامت در اواخر هفته اول در صورتی که درمان نشود دیده شده و سریعاً محو می شود، در صورتی که مریض معاینه نشود این علامت مشخصه را از دست خواهیم داد.

  بیمار مبتلا به تیفوئید ممکن است سرفه خشک نیز داشته باشد و تب آب به صورت پله ای بالا رود (هر روز بالاتر می رود تا به 41 درجه سانتیگراد می رسد) همچنین ممکن است در بالغین شروع علائم با یبوست و در اطفال شروع علائم با اسهال خفیف و درد شکمی همراه باشد و اگر بیماری طول بکشد شخص اشتهای خود را از دست داده در نتیجه لاغری و کاهش وزن را در او مشاهده خواهیم کرد. با وجود تب بالا ممکن است تعداد ضربان قلب به نسبت آهسته باشد. بزرگی ظحال و کبد نیز از علائم دیگر بیماری محسوب میشود. در هفته سوم در صورتی که بیماری درمان نشود خطر پاره شدن دستگاه گوارش (روده ها)وجود دارد که می تواند باعث خونریزی و حتی مرگ وی شود

  روش انتقال:

  سرایت از طریق آب و غذای آلوده به مدفوع یا ادرار فرد آلوده امکان پذیر است همچنین میوه و سبزیجات خام که کاملاً تمیز و ضد عفونی نشود نیز از راههای سرایت بیماری می باشد. مهمترین عامل انتقال ناقلین سالم هستند.

  (( ناقلین سالم کسانی هستند که عامل بیماری در قسمتی از بدن باقی می ماند و از راه دستگاه گوارش دفع می شود اما خود شخص را مبتلا نمی کند معمو لاً این افراد خانم های چاق بالای 50 سال که مبتلا به سنگ کیسه صفرا هستند می باشند چون عامل بیماری در کیسه صفرا میتواند به حیات خود ادامه دهد.))

  عواقب‌ مورد انتظار :
با درمان‌ معمولاً ظرف‌ 3-2 هفته‌ قابل‌ علاج‌ است‌. بدون‌ درمان‌ می‌تواند کشنده‌ باشد .

عوارض‌ احتمالی :‌
کم‌آبی‌ بدن‌
سوراخ‌ شدن‌ روده‌ها
خونریزی‌ یا آبسه‌ گوارشی‌
پنومونی‌
عفونت‌ استخوان‌
نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌
هپاتیت‌

  راه‌های تشخیص بیماری حصبه کدام است؟

  بهترین راه تشخیص، کشت خون است. البته کشت مغز استخوان دقیق ‌ترمی‌ باشد، ولی هم مشکل و هم دردناک است.

  هم‌چنین از کشت مدفوع و ادرار هم برای تشخیص استفاده می‌شود.

  برای تشخیص می‌توان از گاواژ ترشحات دئودنوم (دوازدهه) نیز استفاده کرد، ولی متداول ‌ترین روش کشت خون است.

  تست ویدال در تشخیص بیماری حصبه در شرایط کنونی ارزش کم ‌تری دارد و جایگاه خوبی برای تشخیص ندارد

  درمان‌ :
تشخیص‌ با بررسی‌ آزمایشگاهی‌ خون‌ صورت‌ می‌گیرد .
بستری‌ در بیمارستان‌ برای‌ موارد شدید، سایرین‌ می‌توانند در منزل‌ معالجه‌ شوند .
افراد بیمار را جدا کنید و از آنها بخواهید از کمدهای‌ کنار تخت‌ یا حمام‌ استفاده‌ کنند .
از یک‌ پوشش‌ گرم‌کننده‌ یا بطری‌ آب‌گرم‌ برای‌ تسکین‌ کرامپ‌های‌ شکمی‌ استفاده‌ کنید .
دست‌ها را به‌ دقت‌ و بیشتر مواقع‌ بشویید .
بیماران‌ را مرتباً در بستر بچرخانید .
از پارچه‌های‌ ولرم‌ برای‌ کشاله‌ ران‌ و زیر بغل‌ برای‌ کاهش‌ تب‌ استفاده‌ کنید، آسپرین‌ یا استامینوفن‌ نخورید؛ هر دوی‌ آنها لوله‌ گوارش‌ را تحریک‌ می‌کنند. از مسهل‌ استفاده‌ نکنید .

داروها :
برای‌ موارد شدید گلوکوکورتیکوییدها علاوه‌ بر آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز خواهند شد .
فعالیت‌ :
حداقل‌ 3 روز پس‌ از محو علایم‌ استراحت‌ در بستر ضروری‌ است‌. برای‌ پیشگیری‌ از تشکیل‌ لخته‌های‌ خونی‌ ورید عمقی‌، پاها را باید غالباً در بستر خم‌ کرد .

رژیم‌ غذایی‌ :
در طول‌ مرحله‌ اسهال‌ یک‌ رژیم‌ غذایی‌ کاملاً مایع‌ لازم‌ است‌. سپس‌ یک‌ رژیم‌ غذایی‌ پرکالری‌ و کاملاً متعادل‌ لازم‌ است‌. مکمل‌های‌ ویتامینی‌ و معدنی‌ ممکن‌ است‌ کمک‌کننده‌ باشند .

  پیشگیری:

  موارد زیر در پیشگیری از بیماری تیفو ئید حائز اهمیت می باشد.

  آموزش بهداشت و شستن صحیح دستها، دفع صحیح و بهداشتی فضو لات انسانی،

  پختن کامل مواد غذایی ،شناسایی افراد ناقل و برقراری محدودیت شغلی و درمان آنها.