زمینه و هدف: از آنجایی که نانوذرات اکسید مس علاوه بر کاربردهای مفید، ممکن است دارای اثرات سوء بر جانداران باشند؛ این مطالعه به منظور تعیین اثر نانوذرات اکسید مس بر میزان سمیت، تغییرات آنزیمی و ساختار بافتی کبد موش صحرایی انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه تجربی 40 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به‌طور تصادفی در 4 دسته 10 تایی تقسیم شدند. سپس طی مدت 10 روز، 5 مرتبه (به صورت یک روز در میان) به 3 گروه از موش‌ها 10،20 و 30 میلی‌گرم بر کیلو گرم نانوذرات اکسید مس با قطر کمتر از 50 نانومتر و خلوص 99 درصد و سطح 80 مترمربع بر گرم به روش درون صفاقی تزریق گردید و یک گروه به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. سپس فعالیت آنزیم‌های لاکتات دهیدروژناز (Lactate dehydrogenase: LDH)، آلکالین فسفاتاز (Alkaline Phosphatase: ALP)، آسپارتات ترانس آمیناز (Aspartate transaminase: AST) و آلانین آمینو ترانسفراز (Alanine aminotransferase: ALT) در دو مرحله خونگیری (یک روز و 15 روز پس از تیمار) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مقاطع بافت کبد با رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین تهیه و مطالعه گردید.

یافته‌ها: فعالیت آنزیم AST بین گروه های مختلف در دو مرحله خونگیری تغییر معنی‌داری نشان نداد. فعالیت آنزیم‌های ALT ، ALP و LDH در اولین خونگیری افزایش معنی‌داری را در هر سه گروه تیمار نسبت به گروه کنترل نشان داد و پس از 15 روز (دومین خونگیری) به حالت طبیعی بازگشت. تغییرات وزن موش‌ها بین گروه‌های مختلف اختلاف آماری معنی‌داری نداشت. بررسی‌های بافت‌شناسی آسیب‌های بافتی متعدد را به صورت وابسته به دوز در گروه‌های تیمار نشان داد که شامل پرخونی خفیف و شدید، دژنراسیون هپاتوسیت‌ها، هایپرپلازی و التهاب بودند.

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که با تزریق دوزهای پایین نانوذرات اکسید مس، پس از گذشت 15 روز، با وجود آن که تغییرات فعالیت آنزیمی به حالت طبیعی بازمی‌گردد؛ اما همچنان اختلالات قابل توجهی در ساختار بافت کبد مشاهده می‌شود.