مدل قصد رفتاری

برخی مواقع ممکن است یک فرد نگرش مثبت برای انجام کاری داشته باشد ولی افرادی که برای او مهم هستند، مخالف انجام آن کار باشند. مثل زمانی که خانمی نگرش مثبت در مورد استفاده از روش های تنظیم خانواده دارد ولی همسر او تمایلی به این کار ندارد. تصمیم گیری فرد در این شرایط به دو عامل بستگی دارد : الف) نگرش نسبت به رفتار یا همان قدرت خواسته شخص (چنانچه قدرت خواسته خود فرد زیاد باشد، آن کار را انجام می دهد و به کسی کاری ندارد) ؛ ب) هنجارهای انتزاعی یا همان حساسیت نسبت به فشار (چنانچه خواسته اطرافیانش برای او مهم باشد، از خواسته خود صرف نظر می کند). با توجه به این که در کشورهای جهان سوم سطح سواد در مقایسه با کشورهای توسعه یافته نسبتا" پایین است تغییر نگرش مردم توسط متخصصین آموزش سلامت با مشکل مواجه است، بر عکس استفاده از فشارهای اجتماعی افراد ذینفوذ و مورد اعتماد نظیر رهبران مذهبی و سیاسی، ریش سفیدان و کارکنان بهداشتی و غیره در اتخاذ رفتارهای بهداشتی از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین جهت استفاده از مدل قصد رفتاری در کشورهای جهان سوم اهمیت کاربردی بالایی دارد. در این مدل، رفتار یک شخص بستگی به نگرش وی به یک رفتار خاص و چگونگی نظر سایر افراد نسبت به آن رفتار دارد (دیدگاه سایر افراد مهم جامعه) و هر دوی اینها عواملی هستند که قصد رفتاری یک شخص را و اینکه آیا فرد رفتاری را انجام بدهد یا ندهد، تعیین می کند. اینکه چگونه و کجا استراتژی های اصلی برای تغییر رفتار (نگرش نسبت به رفتار، هنجارهای انتزاعی و یا هر دو) به کار گرفته شوند باید شناسایی شد. و بر این اساس می توان جهت تعدیل نگرش نسبت به یک رفتار و هنجارهای انتزاعی افراد اقدام کرد. به این صورت که برای تعدیل نگرش نسبت به رفتار جلسات فرافکنی سازماندهی کرد. به جای فرافکنی (طوفان فکری) می توان اقدام به سازماندهی مصاحبه های انگیزاننده با 15 تا 20 نفر از اعضای گروه هدف نمود. همچنین جلسات بحث در مورد پیامدهای مثبت انجام رفتار بهداشتی را می توان ترتیب داد که می تواند موجب کمک به همه شرکت کنندگان جهت خلق دیدگاهشان نسبت به اثرات مثبت رفتار  بهداشتی گردد. برای تعدیل هنجار های انتزاعی از ایفای نقش که به ترسیم تأیید رفتار بهداشتی توسط سایر افراد بسیار مهم موقعیت خانوادگی می پردازد استفاده کرد که به دنبال این کار ممکن است شرکت کنندگان نیز قادر به کاربرد این مشاهدات در قالب زندگی شخصی خود و نتیجه گیری در مورد اینکه افراد مهم در زندگی آن ها هم به تأیید این رفتار می پردازند باشد و همچنین می توان بحثی را ترتیب داد تا بدین وسیله برای ثأثیر بر این باور شرکت کنندگان که والدین، دوستان، معلمان و سایر افراد مهم، رفتار بهداشتی را برای هر فردی حائز اهمیت و لازم می دانند، تلاش نمود.

منابع :

1)MohammadiN,Rafiee far SH,AghamollayiT,AkbariM,AminShokravi F, AyarS,etal.Health Education Curriculum(Introduction to Applied Concepts)(vol).4^thed,Tehran,Mehre rvash,2006: 287-288[Persian] .

2)DydarluAR,ShojaeiZadehD,MohammadianH.Planning Health Promotion.1^sted,Tehran,Asare Sobhan,2009:87 [Persian] .

2)DydarluAR,ShojaeiZadehD,MohammadianH.Planning Health Promotion.1^sted,Tehran,Asare Sobhan,2009:87 [Persian] .