اهمیت بیماری دنگ و اپیدمیولوژی:
*         گسترش بروز بیماری طی دهه اخیر در سراسر مناطق جهان به ویژه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری
*         بیش از نیمی از  جمعیت جهان در مناطقی زندگی می کنند که امکان ابتلا به این بیماری وجود دارد.
*         قبل از سال1970، اپیدیمی بیماری فقط در 9 کشور جهان گزارش شده است. هم اکنون در 100کشور دنیا  شامل آمریکا،آفریقا، شرق مدیترانه، جنوب شرقی آسیاو غرب اقیانوس آرام و به خصوص کشورهای مالزی، تایلند، افغانستان، پاکستان، هند، سنگاپور، عربستان (شهر جده) بومی شده است .
*         موارد بیماری از 2/1 میلیون نفر در سال 2008 به 3/2 میلیون نفر در 2010 رسیده است. در سال 2010، 6/1 میلیون مورد بیماری به تنهایی از آمریکا گزارش شده است که 49 هزار مورد آن دنگ شدید بوده است .
*         بیش از 100میلیون نفر در سال به ویروس دنگ آلوده می شوند.
*         حدود 500 هزار نفر در سال به نوع شدید بیماری مبتلا شده و در بیمارستان بستری می شوند که بیشترین موارد آن را کودکان شامل می شوند. حدود 5/2 در صد موارد ابتلا جان خود را از دست می دهند
*         نه تنها موارد بیماری رو به گسترش است یلکه سالیانه  طغیان های ناشی از بیماری در نقاط مختلف جهان (اروپا،آمریکا، آسیا خصوصا" سنگاپور) گزارش شده است.
*         واکسنی برای این بیماری شناخته نشده است.
*         پشه های ناقل این بیماری  در ایران شناسایی شده است.
*         تاکنون درمان اختصاصی برای آن شناخته نشده است.  مهمترین اقدام مراقبت در بخش ویژه از بیماران بد حال می باشد. در صورت اقدامات مناسب مرگ ومیر از 20%به 1% کاهش خواهد یافت.
*         علی رغم خسارات زیاد به سلامت و اقتصاد کشورها کماکان به عنوان یک بیماری فراموش شدهNeglected Disease) ) در دنیا مطرح است.
 
سازمان جهانی بهداشت درسال 2014با شعار
"موجودات کوچک، تهدید بزرگ"
به این بیماری نگاه ویژه ای داشته است.
 
راه انتقال بیماری:
پشه های آئدس پس از گزش افراد مبتلا آلوده شده و در گزش های بعدی موجب ابتلاء سایر
افراد می گردند.
 
*         دوره کمون بیماری 10-4 روز بعد از گزش پشه آلوده می باشد.
 
علائم بالینی
بیماری دنگِDengue Disease: شروع ناگهانی تب بالا با حداقل دو علامت زیر:
-سردرد شدید، درد پشت کره چشم،
- دردعضلات خصوصا" پشت کمرو مفاصل (تب استخوان شکن نام دیگر این بیماری است.)،
- تهوع، استفراغ،
- بزرگی غدد لنفاوی
- بثورات ماکولوپاپولر،وزیکول های کام و پرخونی اسکلرا
علائم آزمایشگاهی: شامل کاهش پلاکتها، لکوپنی، نوتروپنی، افزایش آمینوترانسفراز سرم می باشند.
این علائم معمولا"7-3 روز طول می کشد. 
*شکل شدید دنگ Severe Dengue
قبلا تحت عنوان تب خونریزی دهنده دنگ و سندرم شوک دنگ گفته می شد
 Dengue Hemorrhagic Fever(DHF)/ Dengue shock syndrome(DSS):
 همزمان با کاهش دمای بدن به کمتر 38 درجه سانتی گراد علائم:
درد شدید شکمی،استفراغ مداوم، تنفس تند، خونریزی ازبینی و لثه ، بی اشتهایی، خستگی، ضعف و بی حالی و استفراغ خونی، سیانوز مرکزی،تعریق زیاد وسرد با پوست مرطوب  رخ می دهد.
 
پس از گذشت 48-24 ساعت از این علائم در صورتی که اقدام مناسب درمانی انجام نشود منجر به مرگ خواهد شد.
دلیل آن افزایش نفوذ پذیری مویرگها ،تجمع مایعات در فضای بین بافتی، پلورو پریتوان، دیسترس تنفسی و خونریزی شدید و تخریب بافتی است. در صورت ایجاد سندرم شوک دنگ (DSS)50-40 در صد مرگ و میر به همراه دارد .
 
تعاریف مورد بیماری:
بیماری دنگ بدون علائم هشدار دهنده
تب به همراه حداقل دو علامت زیر:
-حالت تهوع و استفراغ
-راش
-در استخوانی و مفاصل
-کاهش گلبول های سفید
-تست تورنیکه مثبت
 
بیماری دنگ با علائم هشدار دهنده*
مورد مبتلا به بیماری دنگ بر اساس تعریف بالا به همراه حداقل یکی از موارد زیر:
-درد شکم یا حساسیت در لمس شکم (تندرنس)
-استفراغ دائمی
-تظاهرات بالینی تجمع مایع (آسیت، وجود مایع در پلور)
-خونریزی مخاطی
-خواب آلودگی، بر قراری (Lethargy, restlessness)
-بزرگی کبد، بیشتر از 2 سانتیمتر در زیر لبه دنده
وجود یافته های آزمایشگاهی: افزایش هماتوکریت به همراه کاهش سریع تعداد پلاکت
*نیازمند انجام مراقبت و اقدامات طبی شدید می باشد.
 
دنگ شدید Severe Dengue
بیماری دنگ با حداقل یکی از موارد زیر:
-نشت شدید پلاسما که منجر به یکی از موارد زیز شود؛
شوک (DSS)
تجمع مایع به همراه دیسترس تنفسی
-خونریزی شدید
-ابتلا شدید اعضاء
       کبد: AST  یا  ALT
       مساوی یا بیشتر از 1000
      سیستم اعصاب مرکزی: اختلال
      هوشیاری (Impaired consciousness)   
      نارسایی قلبی یا سایر اعضاء
 
مورد قطعی مبتلا به دنگ:
 تیتر IgM   مثبت
 اثبات وجود ویروس در سرم  (PCR)
افزایش 4 برابر دوره حاد و نقاهت در تیتر  IgG
 
درمان:
درمان ضد ویروس اختصاصی تاکنون شناخته نشده است و اصول درمان شامل درمان نگهدارنده با محاسبه دقیق و تجویز مایعات مناسب با کنترل دقیق دفع ادارای و وزن بیمار میباشد، در صورت لزوم  فراورده های خونی تجویز می شود.
 
کنترل بیماری
در حال حاضر مقابله باپشه ها یکی از موثرترین راههای کنترل بیماری است:
*         تخلیه آب وسایل خنک کننده مانند کولرها، منابع، کوزه ها،سطل ها، بشکه هاو غیره
*         جمع آوری صحیح زباله، برقراری سیستم های مناسب جمع آوری فاضلاب
*         وسایلی که در آنها آب جمع می شود خصوصا" در داخل و نزدیک به خانه ها جمع آوری و معدوم گردد.
*         درب همه منابع آب و محل نگهداری آب همیشه باید بسته باشد.
*         آشغالهایی که امکان جمع شدن آب در آنها وجود دارد شامل:بطری ها،کنسروها،تایر مستعمل، ظروف پلاستیکی و غیره معدوم گردد.
*         استفاده از لباس های کاملا" پوشیده و آستین بلند
*         استفاده از دور کننده های حشرات به خصوص در کوددکان و افراد مسن مانند استفاده از اسپری و قرص های  حشره کش
*         به کار بردن پشه بند و پشه بندهای آغشته به سم در هنگام استراحت درطول شبانه روز، می توان پرده ها را نیز به حشره کش آغشته کرد.
*         کلیه بیماران را باید در مقابل گزش محافظت نمود .

 
منابع:
1-Fact sheet on Dengue and severe dengue N117 Sep2013
2- Mandell , Douglas and Bennetts. Principles &Practice of infectious diseases,7(vo2)p2144-2145
3-: CDC, Case Definition - Dengue, Last updated: 25 October 2013, Clinical Description For Case Definition,
3- هاریسون- طب داخلی بیماریهای عفونی(2012)ویراست18- صفحه395-394