اسهال چیست؟ دانلود این مطلب

  مدفوع شل وآبکی که بیش از سه بار در روز دفع شود، مشکل رایجی است که معمولا یک یا دو روز طول می کشد و اکثرا بخودی خود بدون هیچ درمان خاصی از بین می رود. اسهال می تواند علامت بیماریهای دیگری نیز باشد . اسهال می تواند باعث کمبود آب بدن شود به این معنی که مایع کافی برای عملکرد درست بدن در اختیار نباشد . کمبود آب مخصوصا در بچه ها و سالمندان بسیار خطرناک است. پس باید به سرعت درمان شود تا از مشکلات جدی بعدی پیشگیری گردد .

  علل اسهال چیست ؟

  اسهال می تواند بدلیل مشکلات موقتی مثل عفونت ها و یا یک مشکل حاد مثل بیماری روده باشد.موارد زیر از علل متداول اسهال هستند :

  عفونتها : باکتریهای آلوده کننده آب و غذا ، انگلها و ویروسها می توانند باعث اسهال شوند .

  عدم تحمل مواد غذایی : تعدادی از مردم قادر نیستند بعضی ترکیبات غذایی را هضم کنند مثل لاکتوز (قند موجود درشیر )

  عکس العمل به داروها : مثل آنتی بیوتیکها و داروهای فشارخون

  بیماریهای روده : مثل بیماری التهابی روده و بیماری سلیاک

  بی نظمی در عملکرد روده : مثل سندرم روده تحریک پذیر (جلد سوم )

  تعدادی از مردم بعد از جراحی معده یا برداشتن کیسه صفرا مستعد اسهال می شوند . تغییر در حرکات سریع غذا از سیستم گوارش ، بعد از جراحی معده یا افزایش میزان صفرا در روده بزرگ که بعد از عمل کیسه صفرا می تواند اتفاق بیفتد، از دلایل آن می باشد .

  در بسیاری از موارد دلایل اسهال قابل شناسایی نیست .

  مردمی که به کشورهای دیگر سفر می کنند در خطر اسهالهای مسافرتی هستند که علت آن خوردن غذا یا نوشیدن آبهایی است که بوسیله باکتریها ، ویروسها یا گاهی اوقات انگلها آلوده شده اند .

  علائم اسهال چیست؟

  اسهال ممکن است با دردشکم ، نفخ ، تهوع یا نیاز فوری به استفاده از توالت همراه باشد. ممکن است تب یا مدفوع خونی نیز دیده شود .

  اسهال می تواند مزمن یا حاد باشد. اسهال حاد کمتر از ۴ هفته طول می کشد و معمولا با باکتری ها ، ویروسها یا عفونت های انگلی مرتبط است. اسهال مزمن بیشتر از ۴ هفته طول می کشد و معمولا با اختلالات دستگاه گوارش مثل بیماری التهابی روده ( رجوع به جزوه شماره ۳ از همین مجموعه) یا بیماری سلیاک (رجوع به جزوه شماره ۴ از همین مجموعه) مرتبط است .

  چه وقت باید با دکتر مشورت کرد؟

  اسهال اگرچه زیان آور نیست ولی می تواند خطرناک باشد یا علائم یک بیمار ی جدی باشد .

  اگر هریک از موارد زیر وجود داشته باشد ، شما باید با پزشک مراجعه کنید :

  ۱. اسهال شدید که بیشتر از ۳ روز طول کشیده باشد

  ۲. احساس درد شدیدی در ناحیه شکم یا روده

  ۳. درجه حرارت بالای بدن

  ۴. همراه بودن خون با مدفوع یا مدفوع سیاه رنگ

  اسهال در کودکان :

  اسهال می تواند در نوزادان وکودکان کمتر از ۷ سال خطرناک باشد . زیرا کم آبی دریک کودک ممکن است در طی چند روز منجر به مرگ شود. درمان اصلی اسهال در کودکان ، جبران کم آبی آنهاست .

  اگرهریک از علایم زیر را درکودک اسهالی خود مشاهده کردید او را نزد پزشک ببرید :

  ۱. مدفوع محتوی خون یا چرک یا مدفوع سیاه

  ۲. درجه حرارت بالا

  ۳. عدم مشاهده بهبودی بعد از ۲۴ ساعت

  ۴. علائم کم آبی یا خشکی بدن

  علائم کم آبی به شرح زیر است :

  ۱. تشنگی ۲. کاهش ادرار ۳. پوست خشک

  ۴. خستگی ۵. احساس سبکی سر ۶. رنگ تیره ادرار

  علائم کم آبی در کودکان :

  ۱. لب و زبان خشک ۲. عدم وجود اشک هنگام گریه

  ۳. خیس نشدن کهنه بچه بمدت ۳یا۴ ساعت

  ۴. شکم ، چشم وگونه فرورفته ۵. تب شدید

  ۶. بی قراری یا تحریک پذیری

  ۷. وقتی پوست کودک را با دو انگشت می کشید برای برگشتن بحالت عادی مدت طولانی احتیاج باشد .

  کم آبی شدید ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد .

  اگر فرزند شما کم آبی دارد درنگ نکنید , هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید . اگر کودک آب زیادی از دست داده باشد و سریعا جایگزین نشود اسهال می تواند خطرناک باشد .

  پزشک چه آزمایشهایی انجام می دهد؟

  تاریخچه پزشکی :پزشک باید عادات غذایی شما و سابقه مصرف داروها را بداند .

  آزمایش :

  مدفوع: تکنسین آزمایشگاه نمونه مدفوع را آزمایش می کند تا باکتری ، انگل یا علائم دیگر بیماری و یا عفونت را چک کند .

  آزمایش خون : می تواند برای رد کردن بیماریهای خاص مفید باشد .

  درصورتیکه اسهال بیش از ۲هفته طول بکشد نیاز به اقدامات زیر می باشد :

  ۱ - سیگموئیدسکوپی :

  برای این عمل پزشک از ابزار خاصی برای دیدن داخل کانال مقعد و قسمت پائینی روده بزرگ استفاده می کند .

  ۲ - کولونوسکوپی :

  این عمل شبیه سیگموئیدسکوپی است ولی پزشک تمام روده بزرگ را مشاهده می کند .

  راه درمان چیست ؟

  در بیشتر مواقع، جایگزین کردن مایعات از دست رفته برای پیشگیری از کم آبی تنها درمان لازم است. گاهی داروهایی که باعث توقف اسهال می شوند ممکن است مفید باشند، ولی برای افرادی که اسهال باکتریال یا انگلی دارند توصیه نمی شود .

  پیشگیری از کم آبی :

  وقتی که بدن مایعات و الکترولیتهای زیادی را از دست می دهد ، کم آبی اتفاق می افتد. مایعات و الکترولیتهای از دست رفته در طی اسهال باید به سرعت جایگزین شوند . بدن نمی تواند بدون آنها عملکرد صحیحی داشته باشد. کم آبی مخصوصا برای بچه ها خطرناک است و ممکن است جان خود را از دست بدهند .

  اگرچه آب در پیشگیری از کم آبی خیلی مهم است ولی حاوی اکترولیتها (نمک و پتاسیم) نیست. برای نگهداری سطح الکترولیتها می توانید آبگوشت یا سوپ (که محتوی سدیم است) و آب میوه ، میوه های نرم یا سبزیجات (که محتوی پتاسیم است) مصرف نمائید .

  معمولا پزشکان محلولهای خاص (او.آر.اس) را برای کودکان توصیه می کنند .

  نکاتی درمورد غذا :

  تا زمانی که اسهال برطرف شود سعی کنید از محصولات لبنی وغذاهای چرب، غذاهای دارای مقدار فیبر زیاد (سبزیجات ، میوه ها وغلات) و یا خیلی شیرین بپرهیزید. این غذاها موجب تشدید اسهال می شوند .

  با بهبودی تدریجی می توانید غذاهای نرم و ملایم مثل موز، برنج بی نمک ، سیب زمینی پخته ، نان برشته ، کلوچه خشک , هویج پخته ، مرغ پخته بدون پوست و چربی را به رژیمتان اضافه کنید. برای بچه ها ممکن است رژیمی تحت عنوان BRAT توصیه شودشامل: موز ، سیب، نان برشته .

  پیشگیری از اسهال مسافرتی :

  اسهال مسافرتی وقتی اتفاق می افتد که غذا یا آب آلوده به باکتری ، ویروس یا انگل مصرف می کنید. شما می توانید موارد زیر را برای جلوگیری از اسهال مسافرتی رعایت نمائید .

• از هر شیر آبی حتی برای مسواک زدن آب ننوشید .
• شیر یا تولیدات روزانه پاستوریزه نشده ننوشید .
• از یخی که از آب لوله کشی درست نشده استفاده نکنید .
• از تمام میوه ها و سبزیجات خام پرهیز کنید ( شامل کاهو و سالاد میوه) مگر اینکه پوستشان را خودتان کنده باشید .
• گوشت خام یا ماهی وگوشت کمیاب را نخورید .
• گوشت یا ماهی و صدفی که گرم نیست نخورید .
• از فروشندگان خیابانی (دست فروشها) غذا نخرید .

  اما می توانید با خیال راحت از آب معدنی بسته بندی شده بنوشید و نوشیدنیهای شبیه قهوه وچای استفاده کنید. بستگی به محلی که می روید و مدت زمانی که درآنجا اقامت دارید، پزشک ممکن است قبل از ترک آن محل برای حفاظت در برابر عفونتهای احتمالی ، آنتی بیوتیک تجویز کند .

  نکاتی برای یادآوری :

• اسهال مشکل رایجی است که معمولا خودبخود برطرف می شود .
• اسهال ، درصورتیکه شخص دچار کم آبی شود ، خطرناک است .

  · علل اسهال: عفونتهای ویروسی ، باکتریایی یا انگلی ، عدم تحمل مواد غذایی ، عکس العمل به دارو ، بیماریهای روده ای و بی نظمی عملکرد روده

  · درمان : جایگزین کردن مایعات و الکترولیتهای از دست رفته است که بستگی به علت مشکل دارد. شخص ممکن است برای توقف اسهال به دارو نیاز داشته باشد . بچه ها ممکن است به محلولهای خوراکی برای جایگزین کردن مایعات و الکترولیتهای از دست رفته نیاز داشته باشند .

  · اگر شخص دارای اسهال ، دچارسفتی شکم باشد یا تب بالا، خون در مدفوع ، علامتهایی از کم آبی یا اسهال برای بیشتر از ۳ روز داشته باشد باید به پزشک مراجعه کند .

  از کجا می شود اطلاعات بیشتری درباره بیماری اسهال کسب کرد ؟

  مرکز تحقیقات گوارش وکبد گلستان همه روزه آماده پاسخگویی به سئوالات شماست .