پیام خود را بنویسید

تاریخچه پدافندغیرعامل : تاریخچه

  شکل گیری تمدن های اوّلیه در جهان همواره با وقوع جنگ همراه بوده است، در طول تاریخ انسان ها از طریق پناه گرفتن در غارها، ساخت جوشن و سپر، ایجاد برج و بارو و قلعه های محکم و مرتفع، حفر خندق برای حفظ جان و تامین امنیّت گروهی با هدف پیشگیری از حملات غافلگیرانه دشمن اقدام نموده اند، ‌ دیوارهای دفاعی و خاکریزهای متعلق به آغاز سکونت انسان در ایران هنوز برجاست و شکل آنها به موازات پیشرفت سلاح های تهاجمی و تدافعی در هر دوره تاریخی تکامل یافته است.

  تفکر ساخت و احداث دیوارها و خطوط و دژهای دفاعی از قدیم الایّام به عنوان یک اقدام دفاعی با هدف سد کردن و ایجاد مانع در مسیر تهاجم دشمن و ممانعت از مواجه شدن با حملات غافلگیرانه مورد توجه دولت های مختلف بوده و علیرغم تغییر و تکامل سلاح ها و روش های تهاجمی، کماکان با تغییر شکل و کاربری آن ها متناسب با نوع تهدیدات به شکل های دیگری همانند تونل ها، ‌ پناهگاه های چندمنظوره، سازه های امن زیرزمینی، دیوارها و موانع دفاعی الکترونیکی در ملاحظات دفاعی کشورها مورد توجه خاص قرار دارند.

  از جمله مشهورترین دیوارها و دژهای دفاعی احداث شده در طول تاریخ بشری می توان دیوار چین(دیوار چین به طول 2415 کیلومتر در سال 364 قبل از میلاد احداث گردیده است)، سد ذوالقرنین، دیوار گرگان (دیوار دفاعی گرگان بزرگ ترین دیوار دفاعی جهان، بعد از دیوار چین می باشد و همزمان با دیوار چین بنا شده است)، دیوار آتلانتیک (دیوار آتلانتیک، استحکامات ساحلی بود که توسط رایش سوم برای جلوگیری از تهاجم نیروهای متفقین درجنگ جهانی دوم احداث گردید)، دیوار آنتونین، ‌ دیوار اورلئان، دیوار صلح بلفاست، دیوار برلین، دیوار لیما، دیوار ماژینو (دیوار ماژینو در مرز فرانسه و آلمان در سال 1930 الی 1935 به طول 400 مایل جهت جلوگیری از تهاجم آلمان به سرزمین فرانسه احداث گردید)، دیوار زیگفرید، دیوار مراکش، دیوار ویتنام، دیوار لندن، دیوار کرملین، دیوار بارلو، دیوار اورشلیم و … را نام برد.

  سرزمین گسترده ایران باستان که ایران کنونی بخشی از آن است، به علت موقعیت جغرافیایی که میان دو جلگه آباد بین النهرین و پنجاب سند قرار گرفته بود مانند پلی بود که طوایف مهاجم به طرف شرق یا غرب مجبور می شدند از آن عبور کنند زندگی در چنین وضعیت جغرافیایی و محیط ناامن، ایرانیان را وادار نمود تا همواره به منظور در امان ماندن از تجاوز متجاوزین، خانه های مسکونی خود را به شکل دژ کوچکی بسازند بنابراین به هر جای این سرزمین نگاه کنید، قلعه، برج، بارو، ارگ، کهندژ، دربند، خندق و دروازه و نظایر آن ها از ناامنی محیط زندگی و توجه و تدبیر آگاهانه ایرانیان به ملاحظات دفاعی حکایت دارد. ساخت بناهای گروهی حصاردار در ایران با طرح ها و نقشه های گوناگون از سه هزار سال پیش شناخته شده است، حصار سیلک در کاشان، قلعه حسنلو در ارومیه، تورنگ در گرگان ، تپه حصار در دامغان، نوشیجان تپه بین همدان و ملایر ، ‌ قلعه بلورآباد در شهرستان خوی و … از نمونه های آن می باشد.

  ساخت اسب چوبی تروا توسط اودیسیوس یکی از افراد زیرک و هوشمند یونانی در سال 212 قبل از میلاد ، پس از نومیدی سربازان از تسخیر (سیراکیوز) نیز یکی از اقدامات تاریخی دفاع غیرعامل می باشد به گونه ای که امروزه از اسب چوبی تروا به عنوان سمبل و نماد فریب یاد می شود.

  اعراب بادیه نشین مانند سایر اقوام چادرنشین با حصار و بناهای دایمی میانه ای نداشتند، وجود مبارک پیامبر اسلام (ص) به مدیریت نظامی مفهومی واقعی بخشید و از انواع روش ها و تاکتیک های جنگی و بهره گیری موثر از زمان، مکان و موقعیت مناسب در غزوات برای رویارویی با دشمن و شکست آن ها استفاده می کرد از جمله روش های مورد استفاده در جنگ های تهاجمی و تدافعی صدر اسلام بهره گیری از شیوه های دفاعی غیرعامل بود که به شکل های مختلف در غزوات و سرایا مورد توجه قرار می گرفت.

  پیامبر اکرم (ص) در نخستین نبردی که علیه دشمن در بدر انجام داد در پاسخ به پرسش حباب بن منذر در خصوص مشروعیت فریب دشمن در جنگ فرمودند (الحرب الخدعه)، جنگ یعنی خدعه و فریب.

  حضرت علی (ع) در مکان یابی صحیح و استفاده از زره و گماردن دیده بان جهت اعلام خبر، رهنمودهای ارزنده ای به شرح زیر دارند:

  آن گاه که در میدان جنگ رویاروی دشمن قرار گرفتید، قرارگاه شما باید در دامنه کوه ها، تپه ها و یا در کنار نهرها باشد تا پوشش و حفاظ شما گردد و شما را از دشمن نگهبانی کند و باید جنگ را از یک سو و یا حداکثر از دو سو با دشمن داشته باشید و قسمت های دیگر تکیه بر موانع طبیعی داشته باشد تا دشمن قدرت نفوذ نداشته باشد.

  و اکملوا السلامه (زره خویش را کامل کنید) و در جای دیگر می فرماید زره پوشیده ها را در پیشاپیش لشگر قرار دهید و آن ها که کلاه خود ندارند در پشت سر قرار گیرند (نهج البلاغه خطبه 124).

  مراقبان، ‌ نگاهبانان و خبرگیرانی در قلعه کوه ها قرار دهید و… بدانید آن ها که در پیشاپیش سپاه حرکت می کنند چشمان لشگرند.

  بهره ‌ برداری از استتار و اختفاء جهت مخفی و پنهان ‌ سازی گرچه به قدمت طول تاریخ بشری می ‌ باشد ولی اهمیت آن در طول جنگ جهانی اوّل به علت ورود هواپیماهای شناسایی و عکس ‌ برداری هوایی و افزایش تدریجی دقت تسلیحات آفندی، مورد توجه جدی قرار گرفت.

  تا سال (1900) اکثر ارتشهای دنیا از یونیفورم و لباس ‌ های نظامی رنگی استفاده می ‌ نمودند، برای مثال ارتش فرانسه در شروع جنگ جهانی اول از لباسهای رنگی (کت آبی و شلوار قرمز) استفاده می ‌ نمود که پس از پی بردن به اهمیت استتار و نقش ارزنده آن در کاهش آسیب ‌ پذیری ‌ ها و تلفات، لباس ‌ های نظامی به رنگ استتار خاکی و یا سبز، قهوه ‌ ای و یا ترکیبی از آنها درآمد و این موضوع به تدریج در سایر کشورهای دنیا رایج گردید.

  واژه انگلیسی استتار (Camuflage) از لغت فرانسوی (Camoufler) به معنی آرایش نمودن اقتباس گردیده و در سال (1917) وارد زبان انگلیسی گردید.

  ارتش شوروی سابق برای هماهنگ نمودن برنامه های فریب و نیرنگ و اقدامات پدافند غیرعامل در برابر تهدیدات آمریکا، در سر فرماندهی کل ارتش شوروی واحد ویژه ای را برای مدیریت و اجرای برنامه های دفاع غیرعامل به نام (ماسکیروفکا) تاسیس نمود و در طول سال های 1960 الی 1983 اقدامات عمده ای از قبیل آسیب ناپذیر نمودن منابع و مراکز حیاتی و حساس خود را در برابر تهاجمات احتمالی ‌ ، احداث پناهگاه های عمیق زیرزمینی برای مردم و هیات حاکمه سیاسی، ‌ نگهداری قطعات یدکی و بحرانی در پناهگاه های مستحکم زیرزمینی، احداث شیلترهای ضد بمب و ساخت ماکت های فریب تجهیزات و تسلیحات سازمانی، ایجاد مراکز فرماندهی و کنترل متحرک و طراحی ریل های متحرک جهت موشک های قاره پیمای (SS-X-24) ، ‌ ارسال اطلاعات دروغین، عایق سازی و استفاده از رنگ ها و اقلام جاذب حرارتی و راداری و … نمود.

  اگر اقدامات پدافندغیرعامل را در سیر تاریخی مورد مطالعه، اقدامات پیشگیرانه ملل مختلف با هدف حفظ جان، ‌ ادامه حیات و حفظ سرزمین، جلوگیری از غافلگیری و ارتقاء توان رزم محسوب نماییم، هنوز هم در آستانه قرن بیست و یکم که جهان آکنده از منازعات ژئوپلتیک بوده و نشانه ای از خاتمه ی قریب الوقوع درگیری های مسلحانه دیده نمی شود، انجام اقدامات پدافند غیرعامل توسط کشورهای مختلف استمرار داشته و جایگاه ویژه ای خود را در سیاست های دفاعی کشورها و ملل مختلف به عنوان یک نیاز حیاتی حفظ نموده است و با روش های مختلف ادامه یافته است.


دفعات مشاهده: 4663 بار   |   دفعات چاپ: 1138 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 74 بار   |   0 نظر



CAPTCHA