ایستگاه های قیامت

در دعای ابوحمزه ثمالی درباره سختی اهوال قیامت گفته شده است؛ به طور کلی مواقف و ایستگاه های قیامت چند تا است و فلسفه آنها چیست؟

پس از اینکه همه بندگان ـ به استثنای مخلَصین و شیعیان واقعی ـ در صحنه قیامت حاضر می شوند، ایستگاه هایی را باید طی کنند تا به مقصد نهایی خود برسند. براساس روایات، صحنه محشر و قیامت، پنجاه موقف و ایستگاه دارد که نخستین آنها، به پاخاستن از قبر و حضور در صحنه محشر است. قرآن می فرماید: «تَعْرُجُ الْمَلائِکَهُ وَ الرُّوحُ إِلَیْهِ فِی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَهٍ»[1] ؛ «فرشتگان و روح [ در روز قیامت] به سوی او عروج می کنند، در روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است».

امام صادق علیه السلام با استناد به این آیه می فرماید: «فَحَاسِبُوا أَنْفُسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا عَلَیْهَا فَإِنَّ لِلْقِیَامَهِ خَمْسِینَ مَوْقِفاً کُلُّ مَوْقِفٍ مِقْدَارُهُ أَلْفُ سَنَهٍ»[2] ؛ «پیش از اینکه [ در دادگاه عدل الهی ]حساب شما را محاسبه کنند، از خود [ در دنیا ]حساب بکشید؛ زیرا قیامت دارای پنجاه ایستگاه است که هر ایستگاه، هزار سال به طول می انجامد».

ابن مسعود می گوید: ما نزد امیرمؤمنان علی علیه السلام نشسته بودیم که فرمود: «إن فی القیامه لخمسین موقفا کل موقف ألف سنه فأول موقف خرج من قبره»[3] ؛ «در قیامت پنجاه موقف و ایستگاه است که هر ایستگاه هزار سال به طول می انجامد و نخستین ایستگاه هم بیرون آمدن از قبر است».

هدف از وجود این ایستگاه ها، پاک شدن انسان ها و پیدا کردن آمادگی ملاقات با خدای سبحان است؛ زیرا قیامت، بازگشت هر چیز به مبدأ خود است[4] و تنها کسی می تواند به بارگاه الهی، بار یابد که با تمام وجود خود، تنها او را بخواهد و خدایی شود. این ایستگاه ها نیز برای پاک شدن انسان ها است؛ اما کسانی که از پیش، در دنیا خود را پاکیزه کرده اند، توقفی بس کوتاه دارند و به اندک زمانی به محضر حق راه می یابند.[5]

نکته دیگر اینکه ماندن در این توقفگاه ها و طول آن، بستگی به خود فرد دارد. برحسب بعضی از روایات، سران شرک ـ که هیچ امیدی به اصلاح آنها نیست و حساب آنان روشن است ـ در این موقف ها نمی ایستند و به سوی دوزخ برده می شوند.[6] همچنین شیعیان واقعی نیز در این توقفگاه ها، درنگ ندارند و مستقیم به بهشت می روند.

_______________