دانشگاه علوم پزشکی گلستان

  کارشناس مسئول واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریهای مرکز بهداشت ترکمن براساس منابع علمی اظهار داشت : بیماری دنگ، در سال 2012 به عنوان مهمترین بیماری ویروسی که از طریق بندپایان انتقال می‌یابد محسوب شده و تبدیل به یکی از عمده‌ترین مشکلات بهداشتی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان شده است. این بیماری به عنوان یکی از اولویت‌های سازمان جهانی بهداشت در بحث پیشگیری و کنترل بیماری‌ها از سال 1993 قرار گرفت.(1) انتشار هر 4 گونه ویروس دنگ از آسیا تا آمریکا، آفریقا و مدیترانه شرقی آن را به یک تهدید سلامت جهانی تبدیل و اگر به آن واژه تهدید به همه‌گیری جهانی اطلاق کنیم، به بیراهه نرفته‌ایم. هنوز هم بار کامل بیماری در سراسر جهان به طور کامل مشخص نشده است اما الگوی انتشار بیماری در جهان هم برای سلامت عمومی و هم از نظر اقتصادی به حد هشدار رسیده است. (3)

  تغییرات آب و هوایی مهمترین عامل در حرکت ویروس از مناطق نیمه گرمسیری به مناطق معتدل جهان می‌باشد. (2)

  این بیماری در میان بیماری های ویروسی توسط بندپایان منتقل می‌شوند سریعترین گسترش را داشته و موجب شده است که بیماری دنگ تبدیل به مهم‌ترین بیماری ویروسی منتقله از طریق بند پایان در طی 30 سال گذشته در جهان تبدیل شود.(1)

  اپیدمیولوژی

  میزان بروز تب دنگ در سالها و دهه های اخیر بطور قابل توجهی افزایش یافته است. به نحوی که موارد این بیماری ظرف 50 سال گذشته 30 برابر شده همچنین در فاصله سال‌های بین 2001 الی 2008 بیش از یک میلیون نفر در کامبوج، مالزی،‌ فیلیپین و ویتنام ( 4 کشوری که بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در منطقه غرب پاسفیک قرار داشته و بیشترین تعداد ابتلا و مرگ و میر را دارد) مبتلا به این بیماری شده اند. (2-5) هر سال، 50 تا 100 میلیون عفونت تب دنگ در جهان رخ می‌دهد.( 2)

  تقریبا نیمی از مردم جهان یعنی بیش از 5/2 میلیارد نفر در معرض ابتلای به بیماری دنگ قرار دارند. بیش از 75 % افراد در معرض خطر در منطقه آسیا و غرب اقیانوس آرام زندگی می‌کنند.(8) همه‌گیری های بیماری دنگ بطور معمول در فصول بارانی و گرم رخ می‌دهد.

  در سال 2005 سازمان بهداشت جهانی بیماری دنگ را یک معضل بهداشتی با اهمیت بین المللی و مشمول مقررات بهداشت بین المللی (IHR) اعلام نمود که دلیل آن تهدید سلامت جهانی ناشی از انتشار سریع همه‌گیری‌های آن در جهان می‌باشد.

  عامل انتقال و نحوه سرایت بیماری و دوره کمون

  پشه Aedes Aegypti عامل اصلی انتقال این ویروس به انسان است. پشه ماده با گزش انسان او را آلوده می کند.

  این پشه برخلاف پشه مالاریا در طول روز انسان را می‌گزد (بخصوص اوایل صبح و نزدیک غروب قبل از تاریک شدن هوا)

  پشه ماده آلوده، ویروس را به تخمهای خود منتقل می‌کند. نمودن چندین پشه می‌باشد.

  پشه آلوده در تمام طول عمر خود عامل بیماری را انتقال می دهد .

  علائم بالینی، مراحل بیماری و تظاهرات عصبی

  دوره نهفتگی بیماری 4 الی 10 روز است.بیماری دنگ ممکن است به صورت طیف گسترده‌ای از آلودگی بدون علامت (صرفا تغییر سرمی Seroconvertion ) تا بیماری عفونی علامت‌دار و وضعیت بدون تب تا شرایط وخیم شامل خونریزی و شوک بروز نماید. در شکل کلاسیک بیماری وقتی ویروس پس از گزش پشه وارد بدن انسان گردید ویرمی اولیه ایجاد کرده و بعد از دوره کمون ، علائم بیماری در طی سه مرحله بروز می‌کند:

  1 – مرحله بروز تب

  2 – مرحله بحرانی( Critical )

  3 – دوره نقاهت

  برای متوقف نمودن روند رو به ازدیاد بیماری، یکی از راهکارهای بسیار مهم تولید واکسن است که به نظر میرسد ظرف چند سال اینده محقق خواهد شد، انچه که مسلم است این است که واکسیناسیون به تنهایی در پیشگیری و کنترل بیماری موثر نبوده و لازم است با سایر اقدامات و همچنین گسترش تحقیقات که نقش بسیار مهمی در این راستا ایفا میکند همراه شود. متاسفانه تحقیق در مورد بیماری دنگ تاکنون خیلی مورد حمایت قرار نگرفته است. طغیانهای بیماری دنگ بسیاری از مواقع تبدیل به یک تهدید بین المللی شده و برای پاسخ به آنها لازم میشود هماهنگی هایی در سطح بین المللی صورت گیرد و کشورها باید به محض وقوع طغیان محلی، از اقدامات پاسخ دهی کشور درگیر، حمایت به عمل آورند.

  1 - تشخیص و درمان

  مراقبت بالینی به موقع و مناسب می‌تواند مرگ و میر ناشی از بیماری دنگ را تقریبا به صفر برساند. با وجود آنکه طیف بیماری دنگ طیف بالینی گسترده ای داشته و تظاهرات بالینی پیچیده ای دارد به شکلی که حتی بسیاری از موارد عفونت ویروسی بدون علامت می‌باشد، تدابیر بالینی نسبتا ساده‌، ارزان قیمت و فوق العاده موثری دارد که اگر به موقع و بطور صحیح به مرحله اجرا گذاشته شود در حفظ جان فرد مبتلا تاثیر به سزایی خواهد داشت. نکته حیاتی در درمان بیمار اصلاح نشت پلاسما با مایع درمانی خوراکی یا تزریقی است. برای کاهش مرگ و میر باید علت کلیه موارد مرگ ناشی از آن بررسی گردد.